سهام و سهامداری

ساختار بنگاه‌داری و رفتار بازده سهام: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران

هدف: سهام‌داری هرمی و ضربدری یکی از پدیده‌های رایج در بازارهای درحال توسعه است که از یک‌سو به سهامدار امکان می‌دهد با داشتن سهم مشخصی از جریانات نقدی یک شرکت، کنترل بیشتری روی آن شرکت به دست آورد و به عبارت دیگر، حق رأی سهامدار از حق جریان نقدی (مالکیت) وی پیشی بگیرد. از سوی دیگر، در صورت ضعف بازارها و نهادهای مالی شرکت‌ها می‌توانند با ایجاد روابط سهام‌داری با سایر شرکت‌ها، بر مشکلات ناشی از ضعف بازار مالی و دسترسی به منابع مالی فایق آیند. این پژوهش به بررسی اثرات ساختار سهامداری هرمی و ضربدری در بازار سهام ایران می‌پردازد.
روش: این پژوهش ابتدا با استفاده از داده‌های ترکیب سهامداری شرکت‌های حاضر در بورس تهران و فرابورس ایران، شبکه‌های بنگاه‌داری در ایران را با سه تعریف مدیریتی، سهامداری و مالکیتی شناسایی کرده و سپس به بررسی رابطه میان عضویت در یک شبکه با هم‌زمانی بازده سهام شرکت‌ها می‌پردازد.
یافته‎ها: یافته‌ها نشان می‌دهد بیش از 40 درصد شرکت‌های مورد بررسی در شبکه‌های بنگاه‌داری هستند و رابطه مثبت و معناداری بین عضویت در هر یک از شبکه‌ها با هم‌زمانی بازده با سایر شرکت‌های هم‌شبکه وجود دارد. همچنین با افزایش فاصله دو شرکت در یک شبکه بنگاه‌داری، هم‌زمانی بازده آنها کاهش می‌یابد.
نتیجه‎گیری: با توجه به یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که وجود رابطه سهامداری و مالکیتی میان شرکت‌ها می‌تواند از طریق اشتراک در تصمیمات میان این شرکت‌ها، باعث ایجاد حرکت هم‌سو در بازده سهام آنها شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.10248153.1398.21.1.3.8

موضوعات

• 08. ادغام؛ تملک؛ تجدید ساختار؛ حاکمیت سهام و سهامداری شرکتی

عنوان مقاله [English]

Firm Interlock and Stock Price Synchronicity: Evidence from the Tehran Stock Exchange

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Farajpour Bibalan 1
• Farshad Fatemi 2
• Ali Ebrahimnejad 3

2 Assistant Prof., Department of Economics, Graduate School of Management and Economics, Sharif University of Technology, Tehran, Iran

3 Assistant Prof., Department of Economics, Graduate School of Management and Economics, Sharif University of Technology, Tehran, Iran

Objective: Pyramidal ownership structures and cross-ownership are common phenomena in developing economies. These structures result in a divergence between voting rights and cash flow rights on the one hand, and create internal capital markets through which firms can raise capital internally instead of going to the public market when they need additional financing. In the present study, the effects of firm interlock and stock price synchronicity in Iran Stock Market was investigated.
Methods: We used a unique data set containing stock ownership and directors of all companies listed on the Tehran Stock Exchange considering three definitions of management, stockholding, and ownership and examined interlock through both equity ties and interlocking directors.
Results: We found that over 40 percent of all listed companies belong to networks of interconnected companies and there was a significantly positive relationship between being a member in each of these networks and the profitability of the firm alongside other colleagues. We also documented a complex set of networks among listed and unlisted companies, which have not been previously documented. We further find that pairwise interlocks through equity ties – either direct ownership or common owner – are correlated with higher stock price synchronicity, whereas common directorship is not linked to return co-movement. We can also claim that the effect is decreasing as firms become farther away from each other within a network.
Conclusion: The results show that firm interlock, particularly through cross holdings and common ownership, can increase stock price synchronicity.

کلیدواژه‌ها [English]

• Pyramidal Ownership
• Business Groups
• Joint Control
• Stock Return Co-movement

مراجع

دهقان دهنوی؛ محمدعلی، محرم اوغلی؛ اویس، بائی؛ محیا (2017). عواملی تعیین کننده ریسک‌پذیری بانک‌ها در ایران با تأکید بر ساختار مالکیت. تحقیقات مالی، 19(1)، 61-80.

شمس، شهاب الدین؛ اسفندیاری مقدم، امیرتیمور (2017). بررسی تأثیر نوع مالکیت بر تأثیر شرکت‌های سرمایه‌گذاری. تحقیقات مالی، 18(4)، 675-690.

ودیعی نوقابی، محمدحسین؛ رستمی، امین (2014). بررسی تأثیر نوع مالکیت نهادی بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه حسابداری مالی، 6(23)، 43-66.

Adams, R., & Ferreira, D. (2008). One share-one vote: The empirical evidence. Review of Finance, 12(1), 51-91.

An, H., & Zhang, T. (2013). Stock price synchronicity, crash risk, and institutional investors. Journal of Corporate Finance, 21, 1-15.

Barberis, N., Shleifer, A., & Wurgler, J. (2005). Comovement. Journal of Financial Economics, 75(2), 283-317.

Bhide, A. (1993). The hidden costs of stock market liquidity. Journal of Financial Economics, 34(1), 31-51.

Boubaker, S., Mansali, H., & Rjiba, H. (2014). Large controlling shareholders and stock price synchronicity. Journal of Banking & Finance, 40, 80-96.

Claessens, S., Djankov, S., & Lang, L. H. (2000). The separation of ownership and control in East Asian corporations. Journal of Financial Economics, 58(1-2), 81-112.

Dehghan Dehnavi, M. A., Moharramoghli, O., & Baei, M. (2017). Determinants of banks' risk-taking in Iran with emphasis on ownership structure. Financial Research Journal, 19(1), 61-80. (in Persian)

Faccio, M., Morck, R., & Yavuz, M. D. (2018). Business Groups and Firm-specific Stock Returns. Working Paper. Purdue University.

Jin, L., & Myers, S. C. (2006). R2 around the world: New theory and new tests. Journal of Financial Economics, 79(2), 257-292.

Khanna, T., & Palepu, K. (2000). Is group affiliation profitable in emerging markets? An analysis of diversified Indian business groups. The Journal of Finance, 55(2), 867-891.

Khanna, T., & Rivkin, J. W. (2006). Interorganizational ties and business group boundaries: Evidence from an emerging economy. Organization Science, 17(3), 333-352.

Khanna, T., & Thomas, C. (2009). Synchronicity and firm interlocks in an emerging market. Journal of Financial Economics, 92(2), 182-204.

Khanna, T., & Yafeh, Y. (2007). Business groups in emerging markets: Paragons or parasites? Journal of Economic Literature, 45(2), 331-372.

La Porta, R., Lopez-de-Silanes, F., & Shleifer, A. (1999). Corporate ownership around the world. The Journal of Finance, 54(2), 471-517.

Mitton, T. (2002). A cross-firm analysis of the impact of corporate governance on the East Asian financial crisis. Journal of Financial Economics, 64(2), 215-241.

Morck, R. (2009). The riddle of the great pyramids (No. w14858). National Bureau of Economic Research.

Morck, R., Shleifer, A., & Vishny, R. W. (1988). Management ownership and market valuation: An empirical analysis. Journal of Financial Economics, 20, 293-315.

Morck, R., Wolfenzon, D., & Yeung, B. (2005). Corporate governance, economic entrenchment, and growth. Journal of economic literature, 43(3), 655-720.

Morck, R., Yeung, B., & Yu, W. (2000). The information content of stock markets: why do emerging markets have synchronous stock price movements? Journal of Financial Economics, 58(1-2), 215-260.

Piotroski, J. D., Wong, T. J., & Zhang, T. (2018). Political Networks and Stock Price Comovement: Evidence from network-connected firms in China. Available in: https://extranet.sioe.org/uploads/sioe2018/piotroski_wong_zhang.pdf.

Rahman, A., & Habib, A. (2017). Ownership Structures and Stock Price Synchronicity in Brazil and Russia. (Doctoral dissertation, Auckland University of Technology).

Rajan, R. G., & Zingales, L. (1998). Power in a Theory of the Firm. The Quarterly Journal of Economics, 113(2), 387-432.

Shams, S., Esfandirari Moghaddam, A. T. (2017). Investigating the Effects of Ownership Types on Disposition Effect of Iranian Mutual Funds. Journal of Financial Research. 18(4), 675-690. (in Persian)

Skaife, H., Gassen, J., & LaFond, R. (2006). Does stock price synchronicity represent firm-specific information? The international evidence. MIT Sloan Research Paper No. 4551-05. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=768024.

Vadeei Noghabi, M. H., Rostami, A. (2014). The Impact of Type of Institutional Ownership on Future Stock Price Crash Risk: Evidence from the Tehran Stock Exchange. quarterly financial accounting journal, 6 (23), 43-66. (in Persian)

Wolfenzon, D. (1999). A theory of pyramidal ownership. Unpublished working paper. Harvard University Press: Cambridge, MA.

ارائه مدل جدید سهامداری با اجرای مصوبه «سهام ممتاز»

ابزارهای نوین مالی همواره در پاسخ به نیاز بازارهای مالی طراحی شده‌اند. طبق تعاریف موجود، «نوآوری مالی»، فعالیت خلق و سپس عمومی‌سازی ابزارها، فنّاوری‌ها‌، نهادها و بازارهای مالی جدید است. «نوآوری مالی» به معنی ابداع و کاربردی کردن ابزاری جدید است که پوشش‌دهنده نیازهای تأمین مالی یا پوشش ریسک باشد.
خوشبختانه طی سال‌های اخیر با بهره‌گیری از ابزارهای مورد استفاده در بازارهای مالی بین‌المللی و تجربیات این بازارها، ابزارهای نوین متعددی توسط کارشناسان بازار سرمایه ایران، طراحی، بازطراحی و درنهایت در فرایند اجرایی قرار گرفته‌اند. ابزارهای نوین معرفی‌شده در بازار سرمایه ایران مشابه ابزارهای خارجی، اما تطبیق یافته و همگام‌سازی شده با قوانین و ویژگی‌های داخلی بوده‌اند و به‌کارگیری از آن‌ها موجب متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری بازار سرمایه کشور شده است.
در این راستا، شهریورماه سال جاری، سازمان بورس و اوراق بهادار طرح «سهام ممتاز» را با ساختار و ویژگی‌هایی متفاوت از نمونه خارجی آن به تصویب رساند. اگرچه در گام نخست ارائه امتیاز حق رأی بیش‌تر در جریان انتخاب اعضای هیئت‌مدیره، اصلی‌ترین ویژگی این طرح ذکر می‌شود، اما به‌طورکلی اجرای آن اهداف متعددی را دنبال می‌کند که آشنایی با این اهداف، نیاز به شناخت بیش‌تر جهت بهره‌برداری مفیدتر سرمایه‌گذاران دارد.
ازاین‌رو با در نظر گرفتن جدید بودن مفاهیم مربوط به این مصوبه در بازار سرمایه ایران طی گفتگویی با سید محمد علیزاده، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، به بررسی زوایای این مصوبه پرداخته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:

طفاً ابتدا توضیحی در خصوص ابعاد مصوبه «سهام ممتاز» که سازمان بورس و اوراق بهادار در شهریورماه سال جاری تصویب کرد توضیح دهید.

مطابق مصوبه مورخ ۲۷ شهریور ۱۳۹۸ هیئت‌مدیره سازمان، ویژگی‌های سهام ممتاز به دو شکل تعیین شده است و مقرر شد الزامات مربوط به آن تحت عنوان «سایر الزامات اساسنامه، برای شرکت‌هایی که در ترکیب سهامداری آن‌ها سهام ممتاز وجود دارد»، به اساسنامه نمونه شرکت‌های سهامی عام ثبت‌شده نزد سازمان بورس سهام و سهامداری و اوراق بهادار (به‌استثنای نهادهای مالی و پولی)، اساسنامه نمونه شرکت سرمایه‌گذاری (سهامی عام) و اساسنامه نمونه شرکت هلدینگ (سهامی عام) الحاق شود. این الحاقیه صرفاً شامل شرکت‌هایی که از این‌ پس با نظر هیئت پذیرش بورس مربوطه پذیرش می‌شوند، خواهد شد.طبق این مصوبه، در شکل نخست، که نوع «الف» نامیده می‌شود، حق رأی بیشتر آن، در زمان انتخاب اعضای هیئت‌مدیره، متعلق به سهامدار یا سهامداران تعیین‌شده است و در صورت فروش سهام توسط سهامدار یا سهامداران مزبور، کلیه حقوق متصور بر سهام ممتاز از بین خواهد رفت. در چنین شرایطی سهام ممتاز باید حداقل ۳۰ درصد سرمایه شرکت را تشکیل ‌دهد. اما حداکثر سهام ممتاز شرکت، باید به میزانی باشد که الزامات مقرر در خصوص میزان سهام شناور آزاد ناشر پذیرفته‌شده را رعایت کند. در این‌گونه موارد، نسبت سهام ممتاز از کل سرمایه شرکت و میزان حق رأی آن، جهت انتخاب اعضای هیئت‌مدیره، به درخواست متقاضی و پس از تائید هیئت پذیرش بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران، در متن اساسنامه شرکت متقاضی درج می‌شود.
دومین شکل پیش‌بینی‌شده، سهام ممتاز نوع «ب» است. سهام ممتازی که حق رأی بیشتر آن در زمان انتخاب اعضای هیئت‌مدیره متعلق به سهم باشد و مزیت فوق در صورت فروش سهام نیز به شخص خریدار منتقل خواهد شد. در چنین شرایطی، سهام ممتاز حداقل ۳۰ درصد و حداکثر ۵۰ درصد سرمایه شرکت را تشکیل می‌دهد و حداکثر ۵ برابر سهام عادی در زمان انتخاب اعضای هیئت‌مدیره حق رأی دارد. میزان حق رأی سهام ممتاز جهت انتخاب اعضای هیئت‌مدیره در این‌گونه موارد، به درخواست متقاضی و پس از تأیید هیئت پذیرش بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران در متن اساسنامه شرکت متقاضی درج می‌شود.

تجربه استفاده از سهام ممتاز و موارد مشابه با آن در بورس‌های بین‌المللی چگونه بوده است؟

قوانین و مقررات کشورهای مختلف، معمولاً اجازۀ انتشار سهام ممتاز در کنار سهام عادی را به شرکت‌ها می‌دهد. در این میان، برخی کشورها یا محدودیت‌هایی را برای انتشار سهام ممتاز وضع کرده و یا محدودیت‌هایی را برداشته و در انتشار آن سهولت ایجاد کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، در روسیه، بیش از ۲۵ درصد از سرمایۀ شرکت نمی‌تواند به‌صورت سهام ممتاز باشد و یا در برزیل علاوه بر محدودیت ۵۰ درصدی در سرمایۀ شرکت، دارندۀ سهام ممتاز یک حق رأی کمتر از دارندۀ سهام عادی در اختیار دارد؛ در ایالات‌متحده، تصمیم هیئت‌مدیرۀ شرکت خصوصی مبنی بر عرضۀ سهام ممتاز از طریق عرضۀ خصوصی ذیل مقررۀ ۵۰۶ دستورالعمل D قانون اوراق بهادار مصوب سال ۱۹۳۳، امکان‌پذیر است. براین‌اساس، شرکت قادر است بدون ارائۀ درخواست و ثبت نزد کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) آمریکا، اقدام به انتشار خصوصی سهام ممتاز کند.در کشور ما نیز تا قبل از تصویب موضوع «سهام ممتاز» به شرح فوق، برای برخی از سهام ناشران، امتیاز ویژه تعریف شده بود. به‌عنوان نمونه در اساسنامه یکی از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، بندی وجود دارد مبنی بر اینکه تا زمانی که سهامدار عمده مالک ۴۲٫۵ درصد از سهام شرکت باشد، می‌تواند ۳ عضو از ۵ عضو هیئت‌مدیره را انتخاب کند.

ابزارهایی که تحت عنوان «سهام ممتاز» در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند، چه ویژگی‌هایی دارند؟

به طور کلی، امتیازات سهام ممتاز را می‌توان به دودسته تقسیم کرد. نخست، امتیازات مالی؛ ازجمله امتیاز در میزان و زمان دریافت سود و یا امتیازات در زمان انحلال شرکت. دومین امتیاز، امتیازات غیرمالی است. ازجمله؛ حق رأی اضافی، امتیاز در اخذ تصمیمات خاص در شرکت و یا انتخاب عضو هیئت‌مدیره شرکت.امتیازات سهام یا سهامداران می‌تواند بنا به دلایل مختلفی ایجاد شود. مثلاً اگر یک شرکت سهامی، به علت بحران اقتصادی یا ضرر مالی یا از دست دادن سرمایه به علت فعالیت‌های نابهنگام خود، قصد افزایش سرمایه از طریق صدور سهام ممتاز را داشته باشد و امتیازات این نوع سهام ممتاز تا اندازه‌ای متمایز از دیگر سهام باشد، به‌گونه‌ای که این امتیازات به اشخاصی اختصاص یابد که سرمایه بیشتری را به شرکت آورده یا با طراحی نقشه‌ها، روش‌ها و ایده‌های مثبت و مؤثر خود، سعی دارند به فعالیت‌های شرکت رونق بخشند. حتی در مواردی در برخی کشورها برخی امتیازات مثل حق انتخاب بازرس توسط سهام ممتاز منع شده سهام و سهامداری است.همچنان که مطلع هستید در کشور ما نیز مطابق تبصره ۲ ماده ۲۴ لایحه قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت، امکان داشتن سهام ممتاز وجود دارد و مطابق مصوبه هیئت‌مدیره سازمان، امتیاز در نظر گرفته‌شده برای سهام ممتاز «صرفاً محدود به‌حق رأی بیشتر جهت انتخاب اعضای هیئت‌مدیره» به دو روش فوق‌الذکر برای ناشران پذیرفته‌شده در بورس‌ها است.

دلایل پیشنهاد، تهیه و تصویب این مصوبه در سازمان بورس و اوراق بهادار چه بود؟

با توجه به اینکه سهام ممتاز در اکثر بورس‌های دنیا مورد پذیرش قرارگرفته و معامله می‌شود، در راستای توسعه و متنوع‌سازی سهام در بازار سرمایه کشورمان و همچنین درخواست‌هایی که از سوی متقاضیان پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران، مبنی بر گنجاندن موضوع سهام ممتاز در اساسنامه آن‌ها، به سازمان ارائه شده بود، این سازوکار مصوب شد. شرکت‌های متقاضی به علت ترکیب سهامداری خود خواستار تعیین ترکیب هیئت‌مدیره به‌صورت مشخص و یا در اختیار داشتن اکثریت اعضای هیئت‌مدیره (بیش از حق رأی خود) هستند. بنابراین با توجه به بررسی‌های به‌عمل‌آمده و همچنین جلوگیری از احتمال وقوع تضاد منافع، با تصویب هیئت‌مدیره سازمان امتیازات ارائه شده صرفاً محدود به‌حق رأی بیشتر در زمان انتخاب اعضای هیئت‌مدیره است.

ریسک های‌ «سهام ممتاز» چیست؟

برای کنترل ریسک تضاد منافع، در وهله‌ی اول امتیاز موردنظر، صرفاً برای انتخاب هیئت‌مدیره در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، سازمان دستورالعمل حاکمیت شرکتی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران را از آبان ماه سال ۱۳۹۷ به ناشران ابلاغ کرده که بر اساس دستورالعمل مذکور، کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده ازجمله شرکت‌هایی که ازاین‌پس در ترکیب سهامداری آن‌ها سهام ممتاز وجود خواهد داشت، موظف به انتخاب عضو مستقل هیئت‌مدیره هستند.
از طرفی با اطلاع‌رسانی به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران مبنی بر وجود سهام ممتاز در اساسنامه شرکت‌های پذیرفته‌شده، باید آگاهی لازم به سرمایه‌گذارانی که قصد سرمایه‌گذاری در این‌گونه نمادها را دارند، داده شود تا در قیمت‌های خریدوفروش خود این مسئله را مدنظر داشته باشند. به‌عنوان نمونه می‌توان در امید نامه، نماد معاملاتی و یا در اطلاعیه عرضه سهام شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران پذیرفته می‌شوند به وجود سهام ممتاز و تفاوت‌های آن با سهام عادی در ترکیب سهامداری شرکت اشاره کرد.اگرچه سازوکار سهام ممتاز ممکن است باعث تضعیف قدرت صاحبان سهام عادی در رقابت آرا در مجامع عمومی شود، اما از یک سو این موضوع با دستورالعمل حاکمیت شرکتی قابل‌کنترل است و از سوی دیگر، انتخاب دارندگان سهام ممتاز به‌عنوان هیئت‌مدیره، رابطه شرکت با مؤسسان را استوارتر کرده و اثر مهم‌تری بر بقای شرکت خواهد گذاشت. به‌طورکلی، سهام ممتاز اغلب برای توسعه و ادامه امور شرکت و همچنین افزایش سهام شناور شرکت می‌تواند مفید باشد.
مطابق مصوبه مذکور، مقرر شد پس از تصویب اصلاحات اساسنامه که هم‌اکنون مراحل پایانی را طی می‌نماید، دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران در خصوص سازوکار معامله بر روی سهام ممتاز و حق تقدم آن و سایر موضوعات مرتبط و در صورت لزوم سایر دستورالعمل‌های مصوب سازمان، اصلاح شود و پس از بررسی در کمیته تدوین مقررات، جهت تصویب در جلسه هیئت‌مدیره مطرح شوند. بنابراین در زمان اصلاح سایر دستورالعمل‌ها، قطعاً به موضوع چگونگی کاهش و کنترل ریسک‌ سهام ممتاز برای معامله‌گران توجه خواهد شد. قابل‌ذکر است که این مصوبه مشمول شرکت‌هایی که ازاین‌پس درخواست پذیرش در بورس‌ها را دارند، خواهد شد و با تصویب هیئت پذیرش بورس مربوطه اجرایی خواهد شد. این مصوبه مشمول ناشران پذیرفته‌شده قبلی نمی‌شود.

مخاطب اصلی این‌گونه از سهام چه گروه از سهامداران خواهند بود؟

متقاضیان به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول شامل شرکت‌هایی هستند که سهامداران آن‌ها در سنوات گذشته طی توافقی که با یکدیگر داشتند اعضای هیئت‌مدیره را انتخاب و تمایل دارند همین توافق را پس از عرضه سهام نیز حفظ کنند. لذا هر یک از سهامداران شرکت متقاضی، نگران هستند باعرضه سهام، کرسی خود در هیئت‌مدیره یا کنترل و نفوذ خود را از دست دهند که ممکن است این موضوع اهداف بلندمدت شرکت را نیز تحت تأثیر قرار دهد.دسته دوم شرکت‌هایی هستند که برخی از سهامداران آن‌ها درصد کمی از مالکیت سهام را در اختیار دارند ولی تأسیس و تداوم فعالیت شرکت، کسب درآمد و سودآوری شرکت، تأمین مواد اولیه و غیره به طرز بااهمیتی به یک یا چند سهامدار وابسته است و سهامداران مزبور جهت تداوم و رشد شرکت خواستار انتخاب اکثریت اعضای هیئت‌مدیره هستند. به‌عنوان نمونه می‌توان به شرکت‌های دانش‌بنیان و یا شرکت‌هایی که نقش بنیان‌گذار در آن مهم و حیاتی می‌باشد اشاره کرد.

مزایای کلی پیش‌بینی‌شده این ابزار ازجمله تأثیر آن بر فاکتورهای مؤثر بر کارایی بازار، نقد شوندگی و غیره چیست؟

پیش‌بینی می‌شود سهام ممتاز به پذیرش تعداد بیشتری از شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران کمک کند. ضمن آنکه انتظار می‌رود وجود سهام ممتاز در ترکیب سهامداری شرکت‌ها منجر به افزایش میزان سهام شناور آزاد شرکت‌ها نیز شود. همچنین ارزش سهام مدیریتی از سهام عادی نیز سهام و سهامداری متمایز خواهد بود؛ چراکه سهامدار یا سهامداران عمده با استفاده از این ابزار، مدیریت خود را بر شرکت تثبیت نموده و مابقی سهام را به عموم واگذار می کند؛ همچنین پذیرش این‌گونه شرکت‌ها که تاکنون امکان پذیرش نداشتند باعث می‌شود سهامداران بیشتری از منافع حاصل از فعالیت اقتصادی این شرکت‌ها بهره‌مند شوند.

زیرساخت‌های موردنیاز جهت راه‌اندازی سهام ممتاز در بازار سرمایه ایران ازجمله زیرساخت‌های مربوط به قوانین و مقررات، سازوکارهای اجرایی و … چیست؟

با مصوبه اخیر هیئت‌مدیره سازمان، امکان اضافه شدن موضوع سهام ممتاز به اساسنامه نمونه شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان از شهریورماه ۱۳۹۸ فراهم شد. متعاقباً به‌منظور اصلاح دستورالعمل‌ها جهت پذیرش و نقل‌وانتقال این‌گونه سهام با اصلاح برخی از مفاد دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، که هم‌اکنون مراحل نهایی خود را طی می‌کند، پذیرش سهام ممتاز بلامانع است، درحالی‌که قبلاً در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران صرفاً پذیرش سهام عادی مجاز شمرده می‌شد. اما همان‌گونه که اشاره شد، مقرر شده تا دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران در خصوص سازوکار معامله بر روی سهام ممتاز و حق تقدم آن و سایر موضوعات مرتبط متناسب با اصلاحات صورت گرفته، اصلاح و پس از بررسی در کمیته تدوین مقررات سازمان، جهت تصویب در جلسه هیئت‌مدیره مطرح شود.

سهم بورس تهران در فراهم کردن مقدمات و زیرساخت‌های موردنیاز این مصوبه چیست؟

دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران با همکاری بورس تهران در حال نهایی شدن است. بورس تهران می‌تواند پیشنهاد‌های خود را جهت اصلاح دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات به‌منظور تعیین نحوه معامله سهام ممتاز برای سازمان ارسال کند.

پیش‌بینی شما از زمان اجرایی شدن مصوبه مذکور در بازار سرمایه ایران چه زمانی است؟

پس از ابلاغ مصوبه هیئت‌مدیره سازمان، چندین درخواست به بورس‌ها واصل‌شده است و پیش‌بینی می‌شود قبل از پایان سال ۱۳۹۸، امکان طرح پذیرش چند شرکت در هیئت پذیرش وجود داشته باشد.

پیش‌بینی شما از میزان موفقیت‌آمیز بودن این مصوبه چیست؟

قبل از تصویب موضوع سهام ممتاز، با برخی از شرکت‌های متقاضی و متخصصین مربوطه نیز جلساتی برگزارشده و نظرات آن‌ها نیز در مدل‌های مصوب لحاظ شده است، در نتیجه انتظار می‌رود مصوبه اخیر مورد استقبال متقاضیان قرار گیرد.

بازار بی‌رمق‌تر از همیشه همچنان در جستجوی پول

در بورس تهران امروز اگرچه نماگرهای بورسی شاهد تحرک معامله گران با انگیزه بیشتری نسبت به روزهای قبل بودند اما با تداوم ارزش پایین معاملات کم جان بازار، این وضعیت به فرصت فروش تبدیل شد.

به گزارش قدس آنلاین، بورس تهران پس از بازگشت از تعطیلات تقویمی دیروز، شاهد حضور معامله گران باانگیزه تری در آغاز معاملات امروز بود و رِنج شدن قیمت سهام در اغلب نمادهای معاملاتی به‌ویژه در گروه پتروشیمی‌ها و سهم‌های بازار دومی در دامنه نوسان مثبت قیمتی ادامه یافت؛ اما در ادامه با تداوم ضعف شدید ارزش معاملات و عدم تحریک پول‌های پارک شده برای ورود به سهم‌های ارزنده، شاهد تغییر موقعیت معامله گران اغلب حقیقی برای استفاده از فرصت فروش بودیم.

این در حالی است که ارزندگی قیمت سهام در بازار کنونی بر کسی پوشیده نیست و اغلب کارشناسان بر سهامداری در بازار سهام تاکید می‌کنند با این همه ترس از سیاست‌های پولی از سوی بانک مرکزی و زمزمه‌های افزایش نرخ سود بانکی باعث شده تا سایه رقیب همیشگی بازار سرمایه در صنعت مالی سنگین‌تر از همیشه باشد.

روند تکنیکالی نماگرهای بورسی با وجود سگینال هایی از ریز موج‌های صعودی برای بازار؛ اما در کنار حجم و ارزش معاملات بازار سهام، همه تحلیل‌ها با اما و اگر مواجه هستند.

در گروه دارویی ها نیز امروز عمده حقیقی‌ها از فرصت فروش استفاده کردند و بر حجم عرضه در این گروه افزوده شد.

در گروه بانک‌ها نیز امروز خبر پایان همکاری محمد فطانت با بانک مرکزی در بانک بحرانی آینده در حالی مورد توجه قرار گرفت که سیاست‌های شورای پول و اعتبار موسوم به برنامه نجات به دلایلی نامعلوم در دستگاه قضایی کشور متوقف مانده و به نظر می‌رسد برای جلوگیری از گرونگیری مجدد اقتصاد کشور از سوی اخلال گران اقتصادی در این بانک، نظارت‌های موشکافانه و ویژه ای نیاز است. فطانت پیش از این در حل معضل پدیده شاندیز و تشکیل کنسرسیومی از بانک‌ها برای تکمیل و تسویه پروژه‌ها با دستگاه قضائی کشور همکاری کرده بود.

در گروه سیمانی‌ها اما همچنان تک سهم‌های نوسانی در کانون توجه معامله گران فرصت طلب این گروه قرار گرفته است.

با نزدیک شدن به روزهای پایانی فصل مجامع، گروه خودرویی‌ها نیز گوش بزنگ اخبار و حواشی مجامع این گروه است.

طی سهام و سهامداری امروز سه شنبه ۲۸ تیر ماه ۱۴۰۱ شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران با کاهش ۸۸۹ واحدی به یک میلیون و ۴۶۸ هزار واحد رسید. شاخص کل هم وزن؛ اما با کاهش ۷۵۶ واحدی عدد ۴۰۱ هزار و ۶۷۸ واحد را به نمایش گذاشت.

شاخص بازار اول اما در حالی با ۲۲۷۵ واحد کاهش به رقم یک میلیون و ۱۰۷ هزار واحد دست یافت که شاخص بازار دوم با ۳ هزار و ۲۲۴ واحد افزایش، به عدد ۲میلیون و ۸۵۹ هزار واحد رضایت داد.

در بورس تهران امروز ۳ میلیارد و ۵۱۵ میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله در ۲۳۷ هزار و ۷۲ نوبت داد و ستد شد که ارزشی بالغ بر ۳ هزار و ۵۱۵ میلیارد تومان را در برداشت.

در فرابورس نیز شاخص کل این بازار با یک واحد کاهش به رقم ۱۹ هزار و ۶۱۹ واحد دست یافت. در این بازار، طی روز جاری یک میلیارد و ۳۶۵ میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله به ارزش بیش از ۴ هزار و ۶۷۰ میلیارد تومان معامله شد.

اصلی ترین نمادهای تأثیر گذار بر اُفت امروز شاخص کل بورس تهران به ترتیب نمادهای "کگل" با ۱۰۷۸ واحد، "فخوز" با ۸۰۱ واحد و "نوری" با ۶۸۱ واحد کاهش بودند در مقابل؛ اما نمادهای معاملاتی "تاپیکو" با ۶۴۸ واحد، "فارس" با ۲۵۱ واحد و "وخاور" با ۱۶۰ واحد افزایش، بالاترین تأثیر مثبت بر روی شاخص کل بورس تهران را به خود اختصاص دادند.

معرفی انواع اوراق بهادار (سهام عادی)

سهام عادی (به انگلیسی: Common stock) سندی است که نشان میدهد یک سرمایه گذار، مالک درصد معینی از یک شرکت است، و درصد معینی از سود شرکت، و مزایای دیگری که به سهامداران تعلق می گیرد را دریافت خواهد کرد.

متداول ترین نوع اوراق بهادار در بازار ایران است.

تمام شرکت های سهامی، سهام عادی منتشر می کنند. سهم عادی اساسی ترین شکل سهام سرمایه می باشد. اگر به موضوع دیگری اشاره نشده باشد، کلمه سهام به تنهایی مفهوم ( سهم عادی ) را می رساند. سهامداران عادی دارای 4 حق اساسی مالکیت سهام هستند، مگر اینکه یکی از این چهار حق مشخصا، از آنها سلب شده باشد. مثلا، بعضی از شرکتها سهم عادی نوع الف را که دارای حق رای می باشد و سهم عادی نوع ب که ممکن است فاقد حق رای باشد را منتشر می نمایند.( به طبقات سهم عادی همچنین ممکن است عنوان سری الف، سری ب، و نظیر آن اطلاق گردد.)

دفتر کل برای هر یک از طبقات سهام عادی، یک حساب جداگانه دارد. در تشریح شرکت سهامی متذکر خواهیم گردید که سهامداران عادی، مالکین واحد تجاری می باشند. سهامداران به نسبت تعداد سهم عادی خود مالک شرکت هستند درنتیجه اگر کسی 1 میلیون سهم از ده میلیون سهم شرکتی را داشته باشد مالک 10 درصد آن است. در قانون بورس ایران محدودیت هایی در مورد سقف مالکیت سهام و سهامداری شرکت توسط افراد حقیقی و حقوقی وجود دارد. همچنین سهامدار به نسبت مالکیت خود در مجمع عمومی شرکت دارای حق رای است.

در کشورهای دیگر، شرکت می تواند سهام عادی منتشر کرده ولی آن را به فروش نرساند. همچنین شرکت قادر به بازخرید سهام خود است. از طرفی رابطه ی مستقیمی بین تعداد سهام منتشره و سرمایه ی ثبت شده شرکت وجود ندارد. تمامی این موارد براساس قوانین ایران ممنوع هستند.

دارندگان سهام عادی، مالکان اصلی شرکت بوده، و از حقوق و مزایای زیر برخوردارند

1- سررسید

سهم عادی از منابع دایمی تأمین مالی است و سررسید ندارد. همچنین شرکت انتشاردهنده سهام عادی الزامی در بازخرید این اوراق ندارد.

2 – مالکیت شرکت

دارندگان سهام عادی مالک شرکت به حساب می آیند. اما از آنجا که دارندگان سهام دیگر مانند سهام ممتاز در دریافت سود و اصل سرمایه شرکت، بر دارندگان سهام عادی حق تقدم دارند، می توان گفت که دارندگان سهم عادی مالک نهایی شرکت هستند. مفهوم این نوع مالکیت این است که صاحبان سهم عادی پذیرای بیشترین ریسک سرمایه گذاری در شرکت هستند. اگر سود سهم کاهش یابد یا شرکت با زیان مواجه شود، قیمت بازاری و ارزش ذاتی سهم عادی کاهش خواهد یافت. همچنین در صورت انحلال شرکت یا سهام و سهامداری فروش کل دارایی های آن، پس از تسویه همه بدهی ها و بازپرداخت حقوق صاحبان سهام ممتاز، حقوق به صاحبان سهم عادی پرداخت می شود.

سهامدار عمده یعنی چه؟|انواع سهامداران در بازار بورس

سهامدار به هر شخص حقیقی یا شخص حقوقی گفته می‌شود که ازنظر قانونی مالک بخشی از سهام در یک شرکت سهامی عام یا شرکت سهامی خاص باشد. هر سهم، قطعه‌ای از سرمایه یک شرکت است که نشان‌دهنده کوچک‌ترین واحد مالکیتی، در یک شرکت هست. سهام‌دار به همان نسبتی که سهام در اختیار دارد، در مالکیت شرکت و تولیدی آن شریک است.

اما منظور از سهامدار عمده چیست ؟در بازار بورس، هر شخص یا اشخاصی که بیش از 1 درصد سهام شرکتی را در اختیار داشته باشد سهامدار عمده محسوب می شود و در لیست سهامداران عمده شرکت قرار می‌گیرد. به‌طور مثال اگر تعداد سهام یک شرکت 500,000,000 سهم باشد، برای قرار گرفتن در لیست سهامداران عمده، حداقل باید 5,000,000 سهم این شرکت را خریداری کنید. قرار گرفتن در لیست سهامداران عمده صرفاً به معنای کسب صندلی میان اعضای هیئت‌مدیره نیست.

در ادامه به معرفی انواع سهامدار در بازار بورس خواهیم پرداخت.

انواع سهامداران در بازار بورس

این گروه‌بندی‌ها بر اساس زمان نگهداری هر سهم از یکدیگر تفکیک‌شده‌اند. سهام‌داران در بازار بورس یا دیدگاهشان‌ بلندمدت بوده و با خرید در نقطه مناسب با توجه به اهدافشان، زمان بسیار زیادی به سهام موردنظر خود اختصاص می‌دهند و تا رسیدن به هدف تعیین‌شده و بدون توجه‌ به نوسانات مثبت و منفی، سهام خود را نگهداری می‌کنند. معمولاً این دسته افراد، زمانی بیش از 6 ماه و حتی 1 سال در برنامه زمانی خود در نظر می‌گیرند و اغلب سودی که کسب می‌کنند بسیار زیاد است.

دسته دوم افراد سهامدار در بازار بورس هدفشان نسبت به دسته اول کوچک‌تر بوده و بالطبع زمان کمتری را برای نگهداری سهام در نظر می‌گیرند که حدوداً ممکن است از سه ماه تا شش ماه طول بکشد. لازم به ذکر است که این دسته سود کمتری نسبت به دسته اول کسب خواهند کرد.

دسته سوم سهامداران در بازار بورس کوتاه‌مدت‌تر می‌باشند؛ یعنی سهم را خریده و با‌ توجه‌ به اهداف فنی، سهم‌ را در زمان مقاومت‌های خاص که باعث افزایش ارزش سهام می‌شود می‌فروشند که معمولاً این گروه بازه زمانی یکتا سه ماه را برای رسیدن به اهداف خود انتخاب می‌نمایند.

دسته چهارم سهامداران در بازار بورس نوسان گیر نامیده می‌شوند که به سودهای گنجشکی و ناچیز راضی هستند. این افراد معمولاً‌ بازه زمانی نوسان ارزش سهام رابین یک روز تا یک ماه در نظر می‌گیرند.

آشنایی با پرکاربردترین سایت سهام‌داران و کاربران بورس

یکی دیگر از پیش‌نیازهای شما برای درک بهتر این مطلب آشنایی با TSETMC هست. بدون شک یکی از پرکاربردترین سایت های سهامداران و کاربران بورس، سایت مدیریت فناوری بورس تهران است. “شرکت مدیریت فناوری بورس تهران” به‌عنوان یکی از شرکت‌های سازمان بورس و اوراق بهادار هست. این شرکت باهدف بهبود کیفیت خدمات و افزایش رضایت مشتریان بازار سرمایه همواره به بهبود فرایندهای خود می‌پردازد. اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر فرآیند این سایت را توضیح دهیم می‌توانیم بگوییم که تمامی معاملات انجام‌شده توسط سهامداران بازار، در این صفحه‌نمایش داده می‌شود و شما می‌توانید به کمک همین هیئت‌رئیسه فرآیند معاملاتی خود را از ابتدا تا انتهای زمان معاملات مشاهده نمایید که در ادامه به معرفی بخش‌های مهم این سایت خواهیم پرداخت.

با کلیک بر روی سربرگ ” بورس اوراق بهادار تهران ” وارد پنجره‌ای می‌شوید که در این قسمت شما اطلاعات مربوط به بازار بورس اوراق بهادار تهران را مشاهده می‌کنید. این هیئت‌رئیسه از ۸ قسمت تشکیل‌شده که اولین قسمت همه اطلاعات و مابقی اطلاعات جزئی‌تر را نمایش می‌دهد. در قسمت شاخص، شما می‌توانید اطلاعات مربوط به شاخص‌های مختلف سهام و سهامداری و نمودارهای آن‌ها را دربرترین گروه‌های صنعتی مشاهده نمایید. اطلاعات ارزش هر سهام در بازار در طی روزهای اخیر نیز در این بخش قابل‌مشاهده است.

در سربرگ قیمت‌ها، اطلاعات مربوط به قیمت‌ها نظیر بیشترین افزایش و بیشترین کاهش قیمت هر نماد نمایش داده می‌شود. همچنین حق تقدم‌های بورس، ابزارهای نوین مالی و معاملات عمده نمادهای بورس نیز در این قسمت دیده می‌شوند.

در قسمت عرضه و تقاضا، شما برترین عرضه وبرترین تقاضاها را مشاهده می‌نمایید. درواقع برترین صف‌های خرید فروش بازار بورس را می‌توان در این بخش پیدا کرد.

اگر فعال بازار آتی هستید، قسمت ابزارهای مشتقِ و اوراق بدهی، اطلاعات موردنیاز را در اختیار شما قرار می‌دهد. این اطلاعات شامل تعداد، حجم معاملات، ارزش معاملات، پیام‌های ناظر و انواع مختلف عرضه و تقاضا هستند.

قسمت افزایش‌ها و تغییرات، تعدیلات قیمتی سهام، تغییرات ارزش هر سهم در بازار، بیشترین حجم و ارزش معامله و افزایش سرمایه‌ها برای نمادهای مختلف را به شما نمایش می‌دهد.

قسمت نمادها شامل تغییرات هر نماد در بازار بورس هست.

قسمت آخر که همه اطلاعات است، همه این اطلاعات را به‌صورت کلی نمایش می‌دهد.

پیشنهاد می کنیم برای مدیریت بهتر سرمایه تان مقاله مدیریت سرمایه در بورس چگونه است؟ را نیز مطالعه نماید

اکنون‌که موارد پیش‌نیاز برای ادامه این مطلب را درک کردیم به موضع اصلی این مقاله خواهیم پرداخت:

1- حقوق سهامداران به چه صورت است؟

2- تعداد سهام هر شرکت چگونه تعیین می‌شود؟

-3 حقوق صاحبان سهام چیست؟

حقوق سهامداران به چه صورت است؟

در شرکت‌های سهامی، سهام به سه صورت بانام، بی‌نام و ممتاز وجود دارد. افرادی که بخشی از سهام یک شرکت را در اختیاردارند، درواقع صاحبان اصلی شرکت هستند. بر همین اساس این افراد از امتیازات مختص خودشان و حقوق خاصی برخوردار هستند که به‌وسیله قانون تجارت مدیریت می‌شود و با اساسنامه شرکت نمی‌توان آن‌ها را نقض نمود. به‌طورکلی این حقوق به حقوق مالی و غیرمالی تقسیم می‌شوند.

حقوق مالی صاحبان سهام به دو بخش تقسیم می‌شود:

1. سهیم شدن در سودآوری
2. سهیم شدن در دارایی‌های شرکت

سهیم شدن در سودآوری

در رابطه با سهیم شدن در سودآوری، مالکین سهام و سهامداری سهام تا زمانی که مالکیت سهام را در اختیاردارند، مشارکت در سودآوری شرکت از حقوق آن‌ها هست. تقسیم سود میان سهام‌داران بر اساس میزان سهامی است که هر یک از سهامداران در اختیار دارد و توسط مجمع عمومی به‌صورت سالانه معین می‌شود. این سود در طول زمان‌های طولانی می‌تواند مبلغ قابل‌توجهی برای سهام‌داران باشد. منظور از سود، سود قابل‌تقسیم هست که عبارت است از سود خالص سهام و سهامداری سهام و سهامداری به‌دست‌آمده در طول سال مالی شرکت منهای زیان‌های سال‌های مالی قبل و پس‌انداز قانونی ناشی از کسر یک‌بیستم از سود خالص در هرسال مالی و سایر اندوخته‌های اختیاری بعلاوه ی سودهای تقسیم‌نشده سال قبل.

بعلاوه با توجه به قانون تجارت سود قابل‌تقسیم باید به‌صورت نقد به صاحبان سهم پرداخت شود نه به‌صورت سهام جدید. درهرصورت پرداخت سود کاملاً وابسته به این است که سودی توسط شرکت سهام و سهامداری حاصل‌شده باشد؛ در غیر این صورت، پرداخت هرگونه سود به طرز و شکل‌های گوناگون به‌منزله پرداخت سود غیرواقعی است که قوه قانون‌گذار آن را ممنوع اعلام کرده است. پرداخت سود قابل‌تقسیم توسط مجمع عمومی تعیین می‌شود اما در خصوص شکل سود پرداختی هیئت‌مدیره نحوه پرداخت را تعیین خواهد کرد که شرکت موظف است بعد از گذشت هشت ماه سود تقسیم‌پذیر را برای صاحبان سهام ارسال کند.

سهیم شدن در دارایی‌های شرکت

سهیم شدن در دارایی‌های شرکت، هر یک از سهام‌داران به نسبت سهامشان در دارایی شرکت سهیم هستند؛ بنابراین:

• صاحبان سهام در زمان حیات هرچه بیشتر سهام داشته باشند نسبت به خرید سهام جدید مقدم‌اند.

2- در زمان انحلال شرکت و پس از پرداخت تمامی بدهی‌های آن شرکت، سهامداران به نسبت سهام خود در شرکت، از دارایی باقی‌مانده سهم خواهند برد، مگر اینکه سهامدار، دارای سهام ممتاز باشد.

حقوق غیرمالی سهامداران به چهار بخش تقسیم می‌شود:

• سهامدار حق‌دارند که از تمام روند شرکت در معاملات و حوزه‌های مختلف اطلاع حاصل کند و این حق در ماده 139 قانون تجارت صریحاً ذکرشده است. در رابطه با این حق هیچ استثنایی نباید قائل شد چراکه حتی فردی با یک درصد سهام نیز باید از روند تمام فعالیت‌های شرکت مطلع شود.
• سهامدار حق دارد که عضو شرکت باشد و بدون رضایت او هیچ راهی برای خارج کردن وی از شرکت وجود ندارد. مگر در شرایط خاصی که قانون‌گذار سهامدار را از این حق محروم کرده است.
• حق رأی در قانون ایران مهم‌ترین حق فردی سهامدار است. این حق به سهامدار امکان می‌دهد در تصمیمات دسته‌جمعی راجع به شرکت مشارکت داشته باشد. حق رأی به نسبت میزان سهم در افراد مختلف، ارزش بیشتری دارد.
• یکی از خصوصیت‌های بارز سهام این است که قابل‌انتقال است. نه خود شرکت می‌تواند در انتقال سهام دخالت کند و نه حتی خود صاحب‌سهم.

حقوقی را که سهامداران شرکت سهامی به علت صاحب‌سهم بودن دارند می‌توان به‌طورکلی در میان موارد زیر تقسیم کرد:

حق رأی در تمامی مجامع عمومی، حق داوطلب شدن برای کرسی هیئت‌مدیره و بازرسی، حق مراجعه به صورتحساب‌ها، حق مراجعه به گزارش بازرسان، حق درخواست تشکیل مجمع به شرطی که صاحب پیش از یک‌پنجم سهام شرکت باشند، حق فروش و انتخاب سهام، حق دریافت سود سالانه، حق استفاده از سهام ممتاز، حق دریافت پس‌انداز قابل‌تقسیم شرکت، حق سود از افزایش ارزش سهام در بازار، حق خریداری سهام جدید، حق وتوی افزایش سرمایه، حق دریافت مبلغ کاهش‌یافته در صورت کاهش ارزش سهام در بازار، حق شکایت علیه مدیران شرکت.

تعداد سهام هر شرکت چگونه تعیین می‌شود؟

تعداد سهام هر شرکت بر اساس نوعشان تعیین می‌شوند. زیرا در بازار سهام هیچ واژه‌ای به نام “تعداد سهام” وجود ندارد چراکه شرکت‌ها ازنظر تعدادی هیچ محدودیتی ندارند و همیشه می‌توانند از گزینه‌ی افزایش سرمایه استفاده کنند و هرچه سرمایه‌ی شرکتی افزایش یابد تعداد سهامش نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد. سهم‌ها به شکل‌های مختلفی وجود دارند که در ادامه به معرفی مهم‌ترینشان خواهیم پرداخت:

• سهام بانام و بی‌نام: برگه‌ی چکی را فرض کنید که در وجه شخص الف نوشته شده باشد. طبیعتاً تنها کسی که قادر به اجرای عملیات برداشت هست خود فرد ذکرشده است. در بازار سهام نیز چنین حالتی برای این نوع سهام قائل تشبیه است. سهام بانام به برگه سهامی گفته می‌شود که در آن نام شخص صاحب سهام درج‌شده باشد بدان معنا که کسی جز همان فرد سهامدار قادر به انتقال آن برگه‌ی سهامی نیست. و اما سهام بی‌نام به برگه‌ی سهامی‌ می‌گویند که مانند مثال در وجه حامل تائید شده باشد بدان معنا که هرکسی با در اختیار داشتن برگه‌ سهامی قادر به خرید فروش آن سهام است.
• سهام ارزشی: سهامی که ازنظر بنیادی ارزشمند بوده و به‌طور عموم می‌توان از آن‌ها به عنوان سهام ایمن یادکرد.و چندین سال است که اصطلاحاً در سطح بالغ خود قرار دارند و می‌توان از آن‌ها به‌عنوان سهام با سود نقدی جذاب اشاره کرد.
• سهام رشدی: در این دسته سهامی قرار می‌گیرد که به دلایل مختلف به کمک تحلیل‌های فنی از پتانسیل رشد بسیار خوبی برخوردارند که معمولاً به سودهای جذابی ختم خواهند شد.

در انتها به موضوع حقوق صاحبان سهام خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

حقوق صاحبان سهام چیست؟

حقوق صاحبان سهام معرف علایق سهام‌داران و صاحبان اصلی شرکت، نسبت به دارایی‌های خالص شرکت است. حقوق صاحبان سهام که آن را با عنوان سهام باارزش ویژه می‌شناسند، نشان‌دهنده آن است که هر شخص حقوقی یا حقیقی تا چه اندازه صاحب و مالک یک شرکت هست. حقوق صاحبان سهام نوعی مالکیت در تمامی دارایی‌های یک شرکت است. حقوق صاحبان سهام به‌طور ساده، مقدار ارزش یک شرکت است که به یک شخص حقیقی یا حقوقی تعلق دارد. حقوق صاحبان سهام ممکن است با انجام فعالیت‌های مثبت یا منفی در ارزش سهام آن شرکت تأثیر داشته باشد. ولی اگر شرکتی سود حاصل‌شده از فروش اجناس یا ارائه خدمات را میان سهامداران شرکت توزیع نکند تمامی اعضا با افزایش حقوق صاحبان سهام مواجه خواهند شد و اما درصورتی‌که یک شرکت منحل شود حقوق سهامداران پس از کسر تمامی بدهی‌ها به نسبت میزان سهمشان بین آن‌ها تقسیم خواهد شد.

حقوق صاحبان سهام به‌طورکلی شامل شش صلی می‌شوند که عبارت‌اند از:

سرمایه قانونی سهامدار

بخشی از حقوق صاحبان سهام در ابتدای تأسیس یک شرکت تبدیل به سرمایه شرکت شده و برای خرید ابزارآلات ماشین‌ها و… مورداستفاده قرار می‌گیرد.

افزایش سرمایه شرکتی

در بسیاری از موارد مدیران شرکت برای جذب سرمایه بیشتر به طرق مختلف مانند افزایش گردش پول نقد داخلی شرکت و یا اموری که نهایتاً باعث افزایش ارزش سهام می‌شود اقدام به دریافت سرمایه از افراد سهامدار جدید و قدیمی می‌کنند؛ که این امر نهایتاً منجر به افزایش حقوق صاحبان هر سهم خواهد شد.

پس‌انداز شرکت

به‌طورکلی به میزان مال باقی‌مانده در حساب شرکت را که بین افراد سهامدار تقسیم‌نشده و در اختیار شرکت باقی می‌ماند پس‌انداز شرکت می‌گویند. این سرمایه نیز قانونی است و بخشی از حقوق صاحبان سهام محسوب می‌شود. این سود شرکت‌های سهمی که با عنوان “اندوخته” شناخته می‌شود بخشی از سود واحد تجاری است و به بهانه‌های مختلف مانند اطمینان سهامداران و منافع اعتباردهندگان درگرو واحد تجاری که شرکت مذکور باشد باقی می‌ماند.

اندوخته قانونی و رسمی

این مورد با مورد سوم که بالاتر توضیح دادیم قدری متفاوت است. طبق آن شرکت‌ها و واحدهای تجاری سهامی می‌توانند یک‌بیستم از سود خالص سالانه را در اختیار خود نگه‌دارند و این مورد به‌صورت کامل در قانون تجارت به تفضیل شرح داده‌شده است.

پس‌انداز احتیاطی

این پس‌انداز مانند اندوخته قانونی الزامی نیست اما خوب است که برای جلوگیری از مشکلات آتی به تقویت بنیه مالی شرکت بپردازیم که مقدار آن توسط اساسنامه از قبل تعیین‌شده و یا مجمع عمومی سهامداران تصویب خواهد شد.

پس‌انداز توسعه

این پس‌انداز را برای توسعه پروژه‌های آتی در نظر می‌گیرند که به تائید و نظارت توسعه نیز نیازمند است. سوا از اینکه تمامی این پس‌انداز معاف از مالیات هست.

نکته: طبق استاندارد حسابداری که از ابتدای سال 1398 لازم‌الاجرا هست، عنوان “حقوق صاحبان سهام” به‌عنوان “حقوق مالکانه” تغییر نام پیداکرده است.