اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟

اسپرید بتینگ چیست؟ – قاسم نجفی بابادی

شرط‌بندی و معاملاتی از این دست در قوانین ایران عملی ممنوع است و به موجب ماده ۶۵۴ قانون مدنی، دعاوی مربوط به تعهدات ناشی از آن هم در محاکم مسموع نیست اما در جهان امروز این نوع معاملات امری متداول بوده و حتی یکی از طریق سرمایه گذاری نیز محسوب می شود، اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ مثلاً در کشور بریتانیا شرط بندی در کنار سایر صنایع نظیر فوتبال و … به عنوان یک صنعت شمرده می شود.

هرچند کسب درآمد و سود، توأم با ریسک است اما هر روز روش های نوینی برای پوشش ریسک ابداع می شود. یکی از تازه‌ترین روش‌هایی که گاه از آن به عنوان جایگزینی برای روش های سنتی معامله نام اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ برده می‌شود، Spread Betting نام دارد.

اسپرید بتینگ چیست؟

اصطلاح Spread Betting در ویرایش پنجم فرهنگ لغت Longman Dictionary of Contemporary English به معنی شرط بندی روی نتایج بازی‌های ورزشی و نیز افزایش یا کاهش ارزش سهام یک شرکت معین در بازار سهام آمده است اما در اصطلاح، یک روش پیشرو در کسب درآمد از طریق پیش‌بینی تغییرات قیمت‌ها در بازارهای مالی است. این روش این امکان را به معامله‌گر می‌دهد که با استفاده از تفاوت قیمت خرید و فروش در بازارهای مختلف یا چند ابزار معاملاتی مختلف، به کسب درآمد و سود اقدام کند. در «اسپرید بتینگ» اگر تحلیل ها از افزایش قیمت مشتقات مالی باشد، اقدام به خرید، واکنش نخست خواهد بود و بالعکس، اگر پیش بینی شود که قیمت‌ها رو به افول است، فروش نخستین واکنش است. تمام این اقدامات که در لحظه صورت می گیرد، منجر به کسب سود برای فرد یا شرکت فعال در این بازارها می شود.

«اسپرید بتینگ» در اواخر دهه ۹۰ با اقبال روبرو شد اما اکنون از یک روش غیرمعمول پوشش ریسک سرمایگذاری به یک روش پرطرفدار تبدیل شده است. بازار Spread Betting سالانه گردش مالی بیش از ۱۲۰۰ میلیارد دلار دارد و هر روز به تعداد شرکت های فعال در آن افزوده می‌شود. مهمترین شاخصه روش Spread Betting، هزینه مالیاتی ناچیز آن است زیرا کسب درآمد از طریق شرط بندی از پرداخت مالیات معاف است.(شرط بندی در معاملات مالی،شرط بندی در معاملات مالی،شرط بندی در معاملات مالی،شرط بندی در معاملات مالی)

«اسپرید بتینگ» معمولاً به عنوان یک کسب و کار کوتاه مدت با سودآوری لحظه ای شناخته می شود. یکی از فرصت ها در «اسپرید بتینگ» آن است که معامله‌گر می تواند از یک حساب اشتراک در چندین بازار مختلف، همزمان فعالیت کند. لحظه ای بودن تغییرات در قیمت ها یکی از ریسک های بالای این روشِ پوشش ریسک است. البته این امکان نیز وجود دارد که میزان ضرری که معامله گر در این روش می کند، از میزان ودیعه اولیه او برای بازکردن یک موقعیت در بازار بیشتر باشد.

برخی معتقدند که با استقبال بیشتر و بیشتر از «اسپرید بتینگ» دیگر تغییرات فاکتورهای اقتصادی نمی تواند تأثیرات عمیقی بر سرمایگذاری ها بگذارد چرا که حتی در دوران رکود هم می توان از تغییرات قیمت‌ها در بازار، سود کرد ولی با این حال، یک ریسک همیشه برای بازیگران کوچک این عرصه وجود دارد و آن حضور هرچه بیشتر بازیگران بزرگ با سرمای‌گذارهای کلان در تکنولوژی و فناوری اطلاعات است که رقابت در این زمینه را برای بازیگران کوچک سخت خواهد کرد.

از جمله کشورهای پیشرو در صنعت شرط بندی، بریتانیا است. صنعت شرط بندی در هر حوزه‌ای در بریتانیا بشدت نظارت شده و قانونمند است. در این کشور نظارت در بخش مالی از دیگر حوزه‌ها جدا می باشد. قبلاً‌ این نظارت بر عهده FSA که سر جمع عبارت Financial Services Authorities است، بود که یک نهاد ناظر بر خدمات مالی بریتانیا بود که کاملاً نهاد مستقل شمرده می شود ولی حال این نظارت بر عهده FCA است که این نهاد جدید جایگزین نهاد سابق شد که یک نهاد نیمه دولتی است و حتی این موضوع باعث افزایش اعتراض برخی فعالان این حوزه نیز شد. با وصف درآمدزایی مالی بالا برای مؤسسات مالی و بانکی در بریتانیا، دو مسئله‌ی «ریسک بالا و پرداخت مالیات» از اهمیت زیادی برخوردار است که مدتی است، با شرط بندی، ریسک معاملات را پوشش می دهند که Spread Betting یکی از آنهاست. شرط بندی در بازارهای مالی، تحت قوانین ناظر بر شرط بندی در بریتانیا نیست بلکه نهاد ناظر بر این معاملات FCA است که به بانک مرکزی این کشور پاسخگو است.

«گروه IG بزرگترین معامله‌گر در بازار Spread Betting کشور بریتانیا است. این شرکت بهترین نمونه برای آشنایی با دنیای مدرن و سریع معامله و شرط بندی بر سر قیمت سهام، طلا، ارز و مشتقات مالی و حتی Bitcoin است. گروه آی جی، از سال ۱۹۹۷۰ به عنوان معامله گری کوچک در بازار طلا شروع به کار کرد. این شرکت در حدود ۱۰۰ هزار کارمند فعال در حوزه شرط بندی در بریتانیا دارد. این گروه حدود ۴۰ درصد این بازار را در اختیار دارد. از جمله عوامل متمایز کننده این شرکت بزرگی گروه آی جی است زیرا بزرگترین شرکت شرط بندی در حوزه مالی است. در نتیجه بخش وسیع تری از بازار را پوشش می دهد. همچنین پلتفرم بزرگتری از فناوری اطلاعات برای شرط بندی اینترنتی در اختیار دارد.

اگر می خواهید در حوزه CFD و SB فعال شوید به راحتی می توانید از طریق تلفن یا اینترنت مشترک گروه آی جی شوید. شمار بالای بازارها می توانند گیج کننده باشد اما آموزش های لازم برای ارزیابی سودآوری بازارها به شما داده خواهد شد. به مرور افراد اعتماد به نفس بیشتری برای معامله می یابند ولی همواره پیشنهاد می کنیم با سرمایه بالایی، در گام های نخستین اقدام به شرط بندی نکنید و اجازه بدهید بازار آنها را به جهت مناسب سوق دهد.(شرط بندی در معاملات مالی،شرط بندی در معاملات مالی،شرط بندی در معاملات مالی،شرط بندی در معاملات مالی)

بسیاری بر این باورند هستند که «اسپرید بتینگ» تنها در کوتاه مدت سودآور است اما واقعیت این است که درست مانند خرید سهام شما می توانید اقدام به سرمایه گذاری بلند مدت از این طریق کنید.

حداقل سرمایه اولیه برای شروع بطور میانگین ۱۰۰۰ پوند است اما افرادی نیز هستند که با سرمایه کوچک تری شروع به معامله کردند و حتی با سرمایه اولیه بیشتر. بنابراین میزان این سرمایه اولیه بیشتر به شخص بستگی دارد اما خود این سرمایه باید پولی باشد که شما قمارش کنید و از دست دادن آن امکان پذیر باشد و نباید بخش مهمی از حجم سرمایه گذاری شما باشد.

«در «اسپرید بتینگ» تغییرات بازار دنبال می شود گروه IG از معاملات مشتقات مالی که خود IG بوجود آورده است استفاده می کند اما با «اسپرید بتینگ» بازار خود بخود مانتیور می شود. معاملات آینده نیز به «اسپرد بتینگ» شبیه است با این که آن بطور مستقیم شما را در بازار درگیر می کند. معامله گری انتخابی نیز روشی است برای استفاده از تلاطم های قیمتی تا معامله گری جهت دار.»

سخنگوی گروه IG عقیده دارد که، به عنوان یک سرمایه گذار خصوصی، انعطاف عمل در بازار برای شما فراوان است. دست شما برای معامله باز است. از فارکس تا سهام برای معامله مهیا است. یک ریسک در «اسپرد بتینگ» این است که اهرم‌های مالی می توانند هم به نفع شما عمل کنند و هم به ضرر شما که اگر شما بر این موضوع واقف نباشید می تواند بسیار خطرناک باشد. بسیار مهم است که با دقت عمل کنید و تنها به اندازه‌ای ریسک کنید که می توانید سرمایه گذاری ها را کوچک نگاه دارید و با شمار بالای معاملات خود را درگیر نکنید چرا که مشخص نیست تمام فعل و انفعالات بازار به نفع شما باشد اما مهمترین رویکرد، رویکرد محافظه کارانه و دقیق است.

نکته پایانی این که، اگر الان علاقمند شدید که در «اسپرد بتینگ» فعال شوید راه آن ساده است ولی باید به این نکته نیز توجه کنید که اساسی‌ترین تفاوت میان روش سنتی معامله مثلاً سهام با «اسپرد بتینگ» این است که شما هیچگاه در این روش مالک سهام نخواهید شد و تنها از طریق افزایش یا کاهش قیمت آن، کسب درآمد می کنید.

این مقاله بر گرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد.

کلینیک حقوقی استیناف گر با سال ها تجربه در خصوص مسائل مختلف حقوقی آماده ارائه هرگونه مشاوره رایگان به شما هم میهنان عزیز می باشد.

اسپرد در معاملات فارکس چیست؟

اسپرد در معاملات فارکس چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

اسپرد معمولاً به پیپ اندازه‌گیری می‌شود که کوچک‌ترین واحد حرکت قیمت یک جفت ارز است.

برای اکثر جفت ارزها، یک پیپ برابر با 0.0001 است.

نمونه‌ای از اسپرد 2 پیپی برای EUR/USD به این شکل خواهد بود: 1.1021/1.1053

جفت ارزهای مربوط به ین ژاپن تنها به 2 رقم اعشار نشان داده می‌شود (مگر اینکه پیپ کسری وجود داشته باشد، آنگاه 3 اعشار دارد).

برای مثال USD/JPY مساوی 110.00/110.04 خواهد بود. این قیمت‌گذاری نشان‌دهنده اسپرد چهار پیپ است.

چه نوع اسپرد‌‌هایی در فارکس وجود دارد؟

نوع اسپردهایی که در یک پلتفرم معاملاتی مشاهده خواهید کرد به کارگزار فارکس و نحوه کسب درآمد آنها بستگی دارد.

دو نوع اسپرد وجود دارد:

اسپردهای ثابت معمولاً توسط کارگزارانی ارائه می‌شوند که به‌عنوان یک بازارسازی یا مدل "میز معاملاتی" فعالیت می‌کنند، درحالی‌که اسپردهای متغیر توسط کارگزارانی که مدل «میز غیر معاملاتی» را اجرا می‌کنند، ارائه می‌شوند.

اسپرد ثابت در فارکس چیست؟

اسپرد ثابت بدون توجه به شرایط بازار در هر زمان معین ثابت می‌ماند. به‌عبارت‌دیگر، چه بازار مانند حالات روحی بهاره رهنما نوسان داشته باشد یا مانند یک موش آرام باشد، بر اسپرد تأثیری نمی‌گذارد.

اسپردهای ثابت توسط کارگزارانی ارائه می‌شود که به‌عنوان بازارسازی یا مدل "میز معاملاتی" فعالیت می‌کنند.

کارگزار با استفاده از یک میز معاملات، پوزیشن بزرگ را از ارائه دهنده(های) نقدینگی خود خریداری می‌کند و این پوزیشن‌ها را در اندازه‌های کوچک‌تر به معامله گران ارائه می‌دهند.

یعنی کارگزار به‌عنوان طرف مقابل معاملات مشتریان خود عمل می‌کند.

داشتن یک میز معاملاتی، به کارگزار فارکس اجازه می‌دهد تا اسپرد ثابت ارائه دهد، از این طریق آنها قادر به کنترل قیمت‌هایی هستند که به مشتریان خود نشان می‌دهند.

مزایای معامله با اسپردهای ثابت چیست؟

اسپردهای ثابت سرمایه کمتری می‌خواهند، بنابراین معامله با اسپردهای ثابت جایگزین ارزان‌تری برای معامله‌گرانی است که پول زیادی برای شروع به کار ندارند.

همچنین معامله با اسپردهای ثابت باعث می‌شود محاسبه هزینه‌های تراکنش قابل‌پیش‌بینی‌تر باشد. ازآنجایی‌که اسپردها هرگز تغییر نمی‌کنند، همیشه مطمئن هستید که هنگام بازکردن معامله چه قیمتی را باید بپردازید.

معایب معامله با اسپردهای ثابت چیست؟

زمانی که با اسپردهای ثابت معامله می‌کنید، اغلب قیمت‌گذاری مجدد اتفاق می‌افتد، زیرا قیمت‌گذاری فقط از یک منبع (کارگزار شما) انجام می‌شود.

و منظور ما از اغلب، تقریباً به‌اندازه تعداد پست‌های اینستاگرام صدف بیوتی در یک هفته است!

زمامی وجود خواهد داشت که بازار فارکس نوسان دارد و قیمت‌ها به‌سرعت در حال تغییر هستند. ازآنجایی‌که اسپردها ثابت هستند، کارگزار نمی‌تواند اسپرد را برای تنظیم شرایط فعلی بازار افزایش دهد.

بنابراین اگر بخواهید با یک قیمت خاص وارد معامله شوید، کارگزار معامله را "بلاک" می‌کند و از شما می‌خواهد که قیمت جدیدی را بپذیرید. سپس شما با قیمت جدید "بازنشر" می‌شوید.

پیام بازپرداخت در پلتفرم معاملاتی شما ظاهر می‌شود و به شما اطلاع می‌دهد که قیمت تغییر کرده است و از شما می‌پرسد که آیا مایل به پذیرش آن قیمت هستید یا خیر. تقریباً همیشه قیمتی بدتر از قیمتی است که شما سفارش داده‌اید.

لغزش یک مشکل دیگر است. هنگامی که قیمت‌ها به‌سرعت در حال حرکت هستند، کارگزار نمی‌تواند به طور مداوم یک اسپرد ثابت را حفظ کند و قیمتی که در نهایت پس از ورود به معامله به دست می‌آورید، کاملاً متفاوت از قیمت ورودی موردنظر خواهد بود.

لغزش شبیه زمانی است که شما ازروی عکس یک غذا را سفارش می‌دهید، ولی وقتی به دستتان می‌رسد اصلاً شبیه عکس‌‌هایی که دیدید نیست.

اسپرد متغیر در فارکس چیست؟

همان‌طور که از نام آن پیداست، اسپرد متغیر همیشه در حال تغییر است. با اسپردهای متغیر، تفاوت بین قیمت‌های خریدوفروش جفت ارز دائماً در حال تغییر است.

اسپردهای متغیر توسط کارگزاران میز غیر معاملاتی ارائه می‌شود. کارگزاران میز غیر معاملاتی قیمت جفت ارز خود را از چندین ارائه‌دهنده نقدینگی دریافت می‌کنند و این قیمت‌ها را بدون دخالت میز معامله به معامله‌گر منتقل می‌کنند.

این به این معنی است که آنها کنترلی بر اسپردها ندارند و اسپردها بر اساس عرضه و تقاضای ارزها و نوسانات کلی بازار افزایش یا کاهش خواهند یافت.

به طور معمول، اسپردها در طول انتشار داده‌های اقتصادی و همچنین سایر دوره‌هایی که نقدینگی در بازار کاهش می‌یابد (مانند تعطیلات و زمانی که روز قیامت آغاز می‌شود) افزایش می‌یابد.

به عنوان مثال، ممکن است بخواهید EUR/USD را با اسپرد 2 پیپ بخرید، اما درست زمانی که می خواهید روی خرید کلیک کنید، گزارش بیکاری ایالات متحده منتشر می شود و اسپرد سریع به 20 پیپ افزایش می یابد!

اوه، امکان افزایش اسپرد هم زمانی که ترامپ در زمانی که هنوز رئیس‌جمهور بود و بی‌مهابا در مورد دلار آمریکا توییت می‌کرد وجود داشت.

مزایای تجارت با اسپردهای متغیر چیست؟

اسپردهای متغیر، قیمت‌های تکراری را حذف می‌کنند. به این دلیل که تغییر در اسپرد باعث تغییرات قیمت به دلیل شرایط بازار می‌شود.

اما فقط به این دلیل که دوباره به شما قیمت نمی‌دهند به این معنی نیست که لغزش را تجربه نخواهید کرد.

همچنین معاملات فارکس با اسپردهای متغیر قیمت‌گذاری شفاف‌تری را ارائه می‌کند، به‌ویژه وقتی در نظر داشته باشید که دسترسی به قیمت‌ها از چندین ارائه‌دهنده نقدینگی معمولاً به معنای قیمت‌گذاری بهتر به دلیل رقابت است.

معایب تجارت با اسپردهای متغیر چیست؟

اسپردهای متغیر برای اسکالپرها ایده‌آل نیستند. اسپردهای گسترده می‌توانند به‌سرعت هر سودی را که اسکالپر به دست می‌آورد را نابود کند.

اسپردهای متغیر به همان اندازه برای معامله گران تازه‌کار بداقبالی می‌آورد. اسپرد ممکن است آن‌قدر گسترده شود که چیزی که سودآور به نظر می‌رسد می‌تواند در یک‌چشم به‌هم‌زدن تبدیل به یک ضرر شود.

اسپردهای ثابت بر علیه متغیر: کدام بهتر است؟

این سوال که بین اسپرد ثابت و متغیر کدام گزینه بهتر است به نیاز معامله گر بستگی دارد. معامله گرانی وجود دارند که ممکن است اسپردهای ثابت را بهتر از استفاده از کارگزاران اسپرد متغیر ببینند. برعکس این شرایط نیز ممکن است برای معامله گران دیگر صادق باشد.

به‌طورکلی، معامله‌گرانی که حساب‌های کوچک‌تری دارند و کمتر معامله می‌کنند، از قیمت‌گذاری اسپرد ثابت سود خواهند برد.

و معامله‌گرانی که حساب‌های بزرگ‌تری دارند و در ساعات اوج بازار (زمانی که اسپردها کم‌ترین مقدار هستند) معامله می‌کنند، از اسپردهای متغیر سود خواهند برد.

معامله گرانی که خواهان اجرای سریع معامله هستند و باید از قیمت‌گذاری مجدد اجتناب کنند، می‌خواهند با اسپردهای متغیر معامله کنند.

توزیع هزینه‌ها و محاسبات

اکنون که می دانید اسپرد و دو نوع مختلف آن چیست، باید یک چیز دیگر را بدانید .

چگونه اسپرد به هزینه‌های معامله واقعی مربوط می‌شود.

محاسبه آن بسیار آسان است و تنها چیزی که نیاز دارید دو چیز اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ است:

1. ارزش هر پیپ
2. تعداد لات‌هایی که معامله می‌کنید

بیایید به یک مثال نگاه کنیم .

در مظنه بالا، می‌توانید EUR/USD را با قیمت 1.35640 خریداری کنید و EUR/USD را با قیمت 1.35626 بفروشید.

یعنی اگر EUR/USD بخرید و بلافاصله آن را ببندید، منجر به ازدست‌دادن 1.4 پیپ می‌شود.

برای محاسبه هزینه کل، هزینه هر پیپ را در تعداد لات‌هایی که معامله می‌کنید ضرب کنید.

بنابراین اگر لات های کوچک (10000 واحد) معامله می کنید، ارزش هر پیپ 1 دلار است، بنابراین هزینه تراکنش شما برای باز کردن این معامله 1.40 دلار خواهد بود.

هزینه پیپ خطی است. این بدان معناست که شما باید هزینه هر پیپ را در تعداد لات‌هایی که معامله می‌کنید ضرب کنید. اگر اندازه پوزیشن خود را افزایش دهید، هزینه تراکنش که در اسپرد منعکس می‌شود نیز افزایش می‌یابد.

به عنوان مثال، اگر اسپرد 1.4 پیپ باشد و شما با 5 مینی لات معامله می کنید، هزینه تراکنش شما 7.00 دلار است.

کلـاف ســردرگـــم مشــکلات بازارگردانی ناشی از چیست؟/شیوه فعلی کار بازارگردان‌ها منجر به عمق بخشی بازار نمی‌شود/بازار سهام کارا نیست!

مدیرعامل سرمایه گذاری اعتضاد غدیر گفت: در بازارهای مالی پیشرفته شرایط پایداری برای بازارگردان‌های بازارهای بین المللی وجود دارد و مطابق اختیار خود بازارگردان‌ها ارزش ذاتی تعیین شده و در حدود کف و سقف ارزش ذاتی سهام، سودی از محل اسپرد (spread -اختلاف قیمت‌ها) به وجود می آید و از این محل کسب انتفاع می کنند اما متاسفانه اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ در ایران عملیات بازارگردانی به شکل دستوری بوده و به منظور گرفتن کارمزد انجام می شود.

صاحب نظران معتقدند زمانی بازارگردانی می تواند فعالیتی سودآور و در راستای منافع بازار سهام باشد که امکان استقراض سهام وجود داشته باشد؛ به طور مثال بازارگردان هزار سهم را طبق قراردادی از یک شخص دارنده آن قرض و هزینه استقراض را هم پرداخت می‌کند و متعهد می‌شود این میزان سهم را در تاریخ مشخصی برگرداند. در اینجا هم از مزیت‌های بازارگردانی که از سوی شرکت بورس یا فرابورس پیش بینی شده استفاده می‌کند و هم اگر دامنه نوسان برداشته شود، می‌تواند سهم را با معاملات خود، به قیمت واقعی نزدیک کند. اگر هم اشتباه کرده باشد، آن هزار سهم را بدهکار است و ضرر می‌کند. اگر کار خود را به درستی پیش ببرد، توانسته بیش از آن هزار سهم پول درآورد. اینجاست که به دلیل ریسک موجود، انگیزه برای به تعادل رساندن قیمت سهم وجود دارد و با استفاده از اهرم سهام قرضی، این کار برای بازارگردان میسر می‌شود. در واقع فعالیت واقعی بازارگردانی با هدف خلق ثروت و به عنوان یک کسب و کار سودآور شکل می‌گیرد. اما در هر صورت پدیده صف در بورس ما وجود دارد و با وجود آنکه برای حدود ۲۰۰ نماد بازارگردانی انجام می‌شود، صف‌های خرید و فروش همچون قبل برپا هستند.

در همین زمینه حسین بوستانی مدیرعامل سرمایه گذاری اعتضاد غدیر و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت و گو با زهرا فعله گری خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد در خصوص کارکردهای بازارگردانی و بررسی ابعاد آن، اظهار کرد: بازارگردانی به عنوان عاملی مهم در نقدشوندگی سهام در کشورهای پیشرفته به حساب می آید که فعالان این حوزه طبق اصول سرمایه گذاری اقدام به معامله کرده و سهامی را خریداری و یا می فروشند اما در کشورما بازارگردان‌ها مطابق بخشنامه سازمان بورس معامله می‌کنند و فعالیت آنها محدود است؛ در حقیقت آنها طبق یک دامنه تغییر و مظنه مشخص شده فعالیت کرده و کف و سقف‌های قیمتی سهامی را معامله می کنند.

بوستانی تشریح کرد: بازارگردان‌ها عمدتا به سهام با نقدشوندگی و حجم معاملات بالا تمایل نشان می دهند و اگر به میزان حداقل تعهد معاملات روزانه سهام معامله کنند، عملیات بازارگردانی از گردن آنها ساقط شده و تکلیفی بر درگیر کردن منابع خود نخواهند داشت.

وی افزود: در زمانی که بازار سهام شرایط مساعدی را ندارد، صندوق‌ها مطابق همین بخشنامه دست و پا شکسته نیز عمل نخواهد کرد و مدعی هستند که منابع کافی برای این موضوع ندارند و در چنین شرایطی مدیر صندوق و دیگر مسئولان آن متخطی محسوب شده و به همین ترتیب پرونده‌های تخلف برای آنها شکل می‌گیرد.

مدیرعامل سرمایه گذاری اعتضاد غدیر بیان کرد: در کشور ما هزینه عملیات بازارگردانی و تأمین مالی عموما به عهده سهامدار عمده بوده و در بیشتر مواقع به عنوان فعالیت حمایتی از نقدشوندگی کاربرد دارد اما در کشورهای پیشرفته بازارگردانی به عنوان یک عملیات سودآور به حساب می آید.

بوستانی مطرح کرد: در بازارهای مالی پیشرفته شرایط پایداری برای بازارگردان‌های بازارهای بین المللی وجود دارد و مطابق اختیار خود بازارگردان‌ها ارزش ذاتی تعیین شده و در حدود کف و سقف ارزش ذاتی سهام، سودی از محل اسپرد (spread -اختلاف قیمت‌ها) به وجود می آید و از این محل کسب انتفاع می کنند اما متاسفانه در ایران عملیات بازارگردانی به شکل دستوری بوده و به منظور گرفتن کارمزد انجام می شود.

وی تصریح کرد: اگر بازار اندکی از تعادل خارج بشود، دیگر کسب منفعتی نمی شود، بنابراین تا زمانی که این فعالیت خودجوش و مبنی براقتصاد واقعی نباشد نمی توان به کارکرد و نقش اصلی آن در عمق بخشی به بازار امیدوار بود.

بوستانی در تکمیل سخنان خود گفت: به طور فرضی اگر در یک روز بازار با صف فروش سنگینی مواجه بشود نمی توان انتظار داشت که یک بازارگردان قوی بتواند هر میزان عرضه‌ای که وجود دارد آن را خریداری کند و یا به تمامی تقاضاها پاسخ بدهد؛ چنین اقدامی منطقی و ممکن نیست؛ از این رو سال گذشته که چنین شرایطی به وجود آمده بود، بازارگردان‌ها معتقد بودند اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ که بازار ارزنده نیست و کارایی لازم را ندارد. در بازار کارا قیمت به ارزش ذاتی نزدیک است و بازارگردان ها دقیق‌تر و راحت‌تر می توانند به فعالیت خود بپردازند بنابراین نبود زیرساخت مناسب در بازار سهام داخلی انتقادی قابل قبول بوده و طرح این مشکلات از جانب بازارگردان‌ها صحیح است؛ به طور کلی مشکلات بازرگردانی همچون کلافی سردرگم بوده که نمی توان مجزا آن را تحلیل و بررسی کرد.

اسپرد در بورس؛ شکاف قیمت پیشنهادی خریدار و قیمت درخواستی فروشنده

در هر معامله‌ای یک طرف خریدار و یک طرف فروشنده است. هر یک از این طرف‌ها قیمتی را برای معامله پیشنهاد می‌دهند اما معمولا قیمت مورد نظر دو طرف معامله با یکدیگر یکسان نیست. اینجاست که مساله‌ای به نام اسپرد (Spread) مطرح می‌شود. اما معنی اسپرد در بورس چیست؟

اسپرد از آن دست اصطلاحاتی است که می‌تواند در علم اقتصاد و مالی معانی مختلفی داشته باشد. اما به طور کلی زمانی که صحبت از اسپرد می‌شود، تفاوت میان دو قیمت یعنی قیمت مد نظر خریدار و قیمت مورد نظر فروشنده مد نظر است. اما چه عواملی بر اسپرد و زیاد و کم شدن آن موثر هستند و اسپرد اصلا چگونه به وجود می‌آید؟

معنی اسپرد در بورس چیست؟

برای واژه اسپرد (spread) می‌توان معانی زیادی را در نظر گرفت. اما در بازارهای مالی زمانی که قیمت خریدار و فروشنده با هم تفاوت دارد، پای اصطلاح اسپرد به میان می‌آید. تفاوتی ندارد که این قیمت مربوط به اوراق بهادار است، یا اوراق مشارکت یا هر کالا یا دارایی دیگری که در یک معامله، خرید و فروش می‌شود. در همه این موارد تفاوت قیمت پیشنهادی خریدار و قیمت درخواستی فروشنده با اسپرد قیمت خرید و فروش شناخته می‌شود.

به علاوه شکاف میان یک موقعیت خرید و یک موقعیت فروش در قراردادهای آتی یا حتی بازار ارز نیز از جمله دیگر تعاریفی است که برای Spread استفاده می‌شود.

هم‌چنین در تعهد پذیره نویسی نیز رد پای اسپرد دیده می‌شود. به بیان دیگر تفاوت میان قیمتی که به ناشر اوراق بهادار پرداخت می‌شود و قیمتی که سرمایه‌گذار برای خرید اوراق می‌پردازد، اسپرد نام دارد.

در هنگام وام دادن نیز تفاوت میان نرخ بهره اصلی و نرخی که مشتری می‌پردازد تا بتواند وام را بگیرد به اسپرد معروف است. یعنی اگر نرخ بهره یک وام ۱۵ درصد باشد، مشتری برای دریافت آن بهره‌ای ۱۸ درصدی پرداخت می‌کند. این سه درصد اسپرد است.

اسپرد در فارکس نیز کاربرد دارد. در واقع در معاملات فارکس، تفاوت میان قیمت پیشنهادی فروش و قیمت درخواستی خرید یک جفت ارز، اسپرد نام دارد. به طور کلی و با توجه به آن‌چه که در مورد تعاریف مختلف اسپرد بیان کردیم، مشخص است که این اصطلاح به تفاوت میان دو قیمت عرضه و تقاضا اشاره دارد.

بیشتر بخوانید

اسپرد پیشنهاد خرید و درخواست فروش

گفتیم که یکی از مصادیق اسپرد در بورس در شرایطی است که خریدار، قیمتی را برای خرید پیشنهاد می‌کند. در سمت مقابل فروشنده هم قیمتی را برای فروش درخواست می‌کند. تفاوت میان این دو قیمت به اسپرد پیشنهاد خرید و درخواست فروش (Bid-Ask Spread) شناخته می‌شود. البته این اصطلاح را اسپرد خرید- فروش نیز می‌نامند.

فاکتورهای موثر بر اسپرد خرید-فروش در بورس

به طور کلی سه عامل در این نوع اسپرد موثر هستند که عبارت‌اند از:

• عرضه یا میزان شناوری سهام: منظور از شناوری، تعداد کل سهام شرکت است که برای معامله در دست معامله‌گران قرار دارد. در تابلوی یک نماد این مسئله با نام سهام شناور مشخص می‌شود. شناوری بیشتر برابر است با عرضه بیشتر. طبیعی است که عرضه بیشتر، موجب کاهش بیشتر قیمت خواهد شد. به این ترتیب گپ یا شکاف اسپرد کاهش خواهد یافت.

بیشتر بخوانید

• تقاضا یا میزان علاقه خریداران به خرید سهام یا دارایی: چنان‌چه در یک سهم با افزایش تقاضا مواجه باشیم، این مسئله نشان از توجه بازار به سهم دارد. این امر می‌تواند کاهش اسپرد را به دنبال داشته باشد. البته که این قضیه تنها یک احتمال است و باید دید که در روند معاملات چه اتفاقی خواهد افتاد.
• فعالیت معاملاتی در سهم یا دارایی مذکور: شاید بسیاری از ما تنها عامل موثر در اسپرد را وابسته به عرضه و تقاضا بدانیم. اما حقیقت آن است که حجم معاملات نیز فاکتور دیگری است که در این زمینه تاثیرگذار است. هرچه میزان حجم معاملات بیشتر شود، نشان‌دهنده وجود معامله‌گران بیشتر در سهم است. به طور کلی، هرچه حجم و تعداد معاملات یک سهم در بازار بیشتر باشد، تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش یا اسپرد قیمت کمتر خواهد بود.

بیشتر بخوانید

کاربرد اسپرد در بورس چیست؟

اکنون که با مفهوم اسپرد در بورس و بازارهای مالی آشنا شدیم، این پرسش پیش می‌آید که Spread چه فایده‌ای دارد؟ در بازار از اسپرد به منظور سنجش نقدشوندگی استفاده می‌شود. نقدشوندگی در واقع بیانگر میزان سهولت نقد شدن یک دارایی در بازار مربوز به خود است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم می‌توانید مقاله «نقدشوندگی سهام در بورس؛ سرمایه‌گذاری در سهامی که آسان نقد شود» را بخوانید.

علاوه بر این، به کمک اسپرد، محاسبه هزینه معاملات نیز قابل انجام است. مثلا اگر برای خرید یک سهام قیمت پیشنهادی ۳۰۰ تومان باشد و فروشنده قیمت ۳۰۷ تومان را درخواست داده باشد، اسپرد برابر خواهد بود با هفت تومان. اسپرد کمتر به منزله میزان نقدشوندگی بیشتر است. به بیان دیگر اسپرد کمتر مساوی است با هزینه معاملات کمتر. یعنی اگر خریدار بخواهد پس از این‌که سهام را خرید، آن را فورا بفروشد، به دلیل تفاوت قیمت خرید و فروش ضرر زیادی متوجه او نخواهد بود.

ارتباط میان اسپرد و مارجین در بورس

چنان‌چه اسپرد به میزان زیادی افزایش پیدا کند، احتمال دارد یک مارجین کال دریافت کنید.

بیشتر بخوانید

در شرایطی که ارزش حساب شما به کمتر از ۱۰۰ درصد سطح مارجین برسد، یک مارجین کال دریافت می‌کنید. این مسئله نشان می‌دهد که دیگر قادر نخواهید بود معامله را به لحاظ مالی پوشش دهید. چنان‌چه ارزش حساب به ۵۰ درصد زیر مارجین برسد، این احتمال وجود دارد که تمام موقعیت‌های معاملاتی از بین برود. پس مهم است که با چه اهرمی معامله می‌کنید. از این رو بهتر است که همیشه از مانده حساب خود مطلع باشید.

انواع اسپرد در بورس

اسپرد در بورس به دو نوع اسپرد ثابت و اسپرد شناور تقسیم می‌شود. در ادامه این دو نوع را با هم بررسی خواهیم کرد.

اسپرد ثابت

از نام اسپرد ثابت مشخص است که این Spread فارغ از زمان یا نوسان‌های معمول بازار است. یعنی با گذر زمان و نوسان‌های بازار تغییری در آن ایجاد نمی‌شود. البته باید گفت در صورت کم بودن نقدینگی بازار و یا وجود نوسان‌های شدید، این احتمال وجود دارد که نرخ اسپرد به طور موقت تغییر کند. در واقع می‌توان چنین گفت که در این شرایط، اسپرد ثابت به سطح جدیدی منتقل می‌شود. هر زمان که بازار به شرایط عادی و نرمال خود بازگردد، اسپرد نیز همراه آن به سطح عادی‌اش برمی‌گردد. البته معامله کردن با اسپرد ثابت برای معامله‌گران هم آسان‌تر است و هم سودده‌تر. چرا که می‌توان وضعیت آینده را پیش‌بینی کرد و ریسک آن کمتر است.اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟

کارگزاری‌ها در پی رقابت تنگاتنگی که در سال‌های اخیر به وجود آمده است، همواره می‌کوشند تا مشتری‌های خود را با تکیه بر نوآوری‌های جدید حفظ کنند. برخی از این نوآوری‌ها به اسپرد مربوط است. به همین دلیل است که اکنون شرکت‌های فراوانی به استفاده از اسپرد ثابت روی آورده‌اند و تعداد آن‌ها در حال افزایش است.

اسپرد شناور

اسپرد شناور اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ همواره مقدار متغیری دارد. این مقدار متغیر به نرخ عرضه و تقاضا اشاره دارد. در واقع می‌توان گفت که اسپرد شناور، آینه تمام‌نمای بازار است. بیشتر از هر مسئله دیگر، این اسپرد ارتباط‌های بین‌بانکی را نشان می‌دهد.

جمع‌بندی

در این مطلب آموختیم که اسپرد در بورس چیست. گفتیم تفاوت میان قیمت پیشنهادی برای خرید و قیمت درخواستی برای فروش سهام اسپرد نام دارد. اسپرد در واقع شکاف میان دو قیمت است. میزان آن نیز با توجه به میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. هرچه حجم معاملات و تعداد خرید و فروش‌ها در یک سهم زیادتر باشد، تفاوت میان دو قیمت مذکور کم‌تر خواهد بود.

اسپرد شامل دو نوع ثابت و شناور است. اسپرد ثابت، به اسپردی اشاره دارد که نرخ آن به طور کلی ثابت است. در مقابل، اسپرد شناور نشان‌گر عرضه و تقاضای واقعی در بازار است و می‌توان بر اساس آن شرایط بازار را دریافت.

کرک اسپرد چیست و چه تاثیری در سود پالایشگاه ها دارد؟

در کنار صنایع موجود در بازار بورس، تحلیل صنعت پالایشگاه‌ها نیز وابسته به موارد خاص خودشان هستند که درصورت یافتن آگاهی کامل در این خصوص می‌توان معاملات سودآوری در این زمینه داشت. عکس این موضوع نیز در اغلب موارد باعث اشتباهات زیادی در معاملات سرمایه‌گذاران شده که از دلایل اصلی نگارش این مقاله می‌باشد.

هدف اصلیِ این مقاله معرفی کرک اسپرد و بررسی سودآوری آن بر پالایشگاه‌ها است تا معامله‌گران بتوانند با بدست آوردن اطلاعات جامعی در این خصوص، تصمیمات صحیحی اتخاذ نمایند.

کرک اسپرد چیست؟

برای پاسخ به این پرسش لازم است در ابتدا به صورت مختصر کارکرد یک پالایشگاه را بررسی کنیم. به تصویر زیر توجه نمایید:

یک شرکت پالایشی در قدم اول با خرید مواد اولیه «نفت خام» نسبت به تقاضایی که می‌بیند آن را تقطیر یا پالایش کرده و سپس با تولید فرآورده‌های مختلف مانند گازوئیل، بنزین، سوخت جت و … اقدام به فروش آن می‌کند تا به سود برسد. در این میان شرکت‌های پالایشی با دو بازار در ارتباط هستند که یکی از آن‌ها مربوط به بازار نفت خام بوده و دیگری بازاری است که محصولات خود را در آن به فروش می‌رسانند.

به اختلاف قیمتی که میان مواد اولیه خریداری شده در بازار اول و محصولات فروخته شده در بازار دوم به‌وجود می‌آید، کرک اسپرد گفته می‌شود.

کرک به معنای پالایش، تجزیه و تصفیه است و اسپرد به معنای تفاوت که از ترکیب این دو واژه در کنار هم لغت کرک اسپرد به‌وجود می‌آید. با این تعاریف می‌توان گفت کرک اسپرد، اختلاف قیمتی است که بین ورودی و خروجی پالایشگاه‌ها وجود دارد.

برای درک بهتر این موضوع لطفاً به مثال زیر توجه کنید.

فرض کنیم یک بشکه نفت در حال حاضر با قیمت 10 دلار فروخته شود که درصدی از خریداران آن پالایشگاهای داخلی هستند. این پالایشگاه‌ها پس از عملیات پالایش، نفت را به بنزین تبدیل کرده و 15 دلار به خریدار عرضه می‌کنند، در این میان با 5 دلار تفاوت قیمت روبه‌رو خواهیم بود که کرک اسپرد نامیده می‌شود.

کرک اسپردها برای هر فرآورده به صورت مجزا محاسبه می‌شوند. برای مثال در صورتی که قیمت نفت خام همان 10 دلار باشد و گازوئیل 12 دلار، کرک اسپرد آن 2 دلار است. بنابراین هر فرآورده دارای یک کرک اسپرد می‌باشد.

علاوه بر این، فرآورده‌ای ناخواسته که در مقابل نفت خام از ارزش کمتری برخوردار باشد، مثل نفت کوره که در اصل باقی مانده پالایش است، کرک اسپرد آن منفی یا زیان‌ده خوانده می‌شود. اما اگر اکثر فرآورده‌ها سود ده باشند، این سوال پیش می‌آید که آیا این سود واقعی خواهد بود؟

درصد تاثیر کرک اسپرد بر سود پالایشگاه

با توجه به تعریفی که در ابتدای مقاله داشتیم، پالایشگاه‌ها با دو بازار در ارتباط هستند که یکی از آن‌ها مرتبط به نفت و دیگری مربوط به فروش محصولات‌ است. حال برای بررسی بهتر و بی‌نقص تاثیر کرک اسپرد بر روی سود پالایشگاه‌ها می‌بایست نگاه دقیق‌تری بر روی این دو بازار داشته باشیم.

بازار نفت خام

همانند هر بازاری، قیمت نفت خام نیز وابسته به عرضه و تقاضا است. تقاضا برای نفت خام مثل دیگر محصولات اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ نبوده و در مصرف کنندگان کمتری خلاصه می‌شود. یکی از موارد فروش نفت مربوط به صادرات آن بوده و دیگری که درصد کمتری دارد مربوط به پالایشگاه‌های «مصرف داخل» است.

با این تعاریف افزایش و کاهش قیمت نفت خام بیشتر حول محور صادرات چرخیده و با کاهش این امر به هر دلیلی از جمله تحریم و یا تکیه کشورها بر منابع جایگزین، قیمت آن نیز افت قابل توجهی خواهد کرد. شاید در ابتدا تصور کنید که کاهش یا افزایش قیمت نفت می‌تواند تاثیر بالایی روی سودآوری یا ضرر یک پالایشگاه داشته باشد اما در اغلب موارد این‌گونه نیست که در ادامه دلیل آن را توضیح خواهیم داد.

بازار فرآورده‌ها

سوخت در درجه اول پرمصرف‌ترین فرآورده بوده و کاهش یا افزایش تقاضا برای آن در هر کشوری امری مهم در تعیین میزان تولید و قیمت دارد. علاوه بر این صادرات سوخت که بر خلاف نفت از درصد کمتری برخوردار است می‌تواند ارزش آن را دست‌خوش تغییرات کوچکی کند.

با این تعاریف، تقاضای بالا برای فرآورده‌های پالایشی می‌تواند منجر به افزایش قیمت نفت شود اما تقاضای بالا برای نفت همیشه دلیلی برای افزایش سود پالایشگاه‌ها نیست! زیرا نفت علاوه بر انتقال به پالایشگاه‌ها، صادر نیز می‌شود و در صورتی که صادرات نفت برقرار باشد، صادرات فرآورده‌های آن نیز برقرار خواهد بود که در این صورت وضعیت تقریباً بالانس خواهد بود. هر چند شرایط دیگری نیز به وجود خواهد آمد مانند میزان مواد اولیه موجود در انبار، قیمت زمان خرید و … که محاسبه آن‌ها برای بررسی سودآوری یک پالایشگاه اصلاً به صرفه نیست. به همین سبب موضوعی به نام کرک اسپرد وارد عمل شده که نقش به‌سزایی جهت رسیدن اشخاص به این هدف را بازی می‌کند. محاسبه کرک اسپرد مهم‌ترین یا قابل استنادترین عامل در تعیین سودآوری یک پالایشگاه است.

سوالات متداول

از آنجایی که کرک اسپرد عاملی مهم در بررسی یک سهم پالایشی است، می‌توانید با بررسی سوالات متداول زیر، اطلاعات جامع‌تری در این خصوص به‌دست آورید.

آیا کرک اسپرد می‌تواند به تنهایی در تحلیل استفاده شود؟

علاوه بر این‌که کرک اسپرد فرآورده‌های پالایشگاه‌ها عامل اصلی سود و زیان است، اما تنها ابزار برای نتیجه‌گیری در تحلیل نخواهد بود و موارد بنیادی دیگری نیز نیاز به بررسی کافی دارند. از جمله موضوعاتی مانند گرمای زمین و تمهیدات کشورها برای مصرف سوخت‌های فسیلی، میزان استفاده مردم از خودروهای برقی در حال حاضر و آینده، تحریم‌های صادراتی و …

چگونه کرک اسپرد را محاسبه کنیم؟

کرک اسپرد با واحد ارزی دلار در ازای هر بشکه محاسبه می‌شود. برای بدست آوردن آن در ابتدا می‌بایست ارزش ترکیبی

بنزین و نفت سفید را به‌دست آید و سپس این مقدار با قیمت نفت خام مقایسه گردد.

قیمت نفت خام به صورت دلار در هر بشکه بیان می‌شود اما قیمت فرآورده‌های نفتی به صورت سنت در هر گالن محاسبه می‌شود. برای بیان قیمت‌های بنزین و نفت سفید به صورت دلار در هر بشکه، کافی است قیمت سنت در گالن را در عدد 42 ضرب کنیم. اگر ارزش ترکیبی محصولات بالاتر از قیمت نفت خام باشد حاشیه کرک ناخالص مثبت خواهد بود و بر عکس، اگر ارزش ترکیبی محصولات کمتر از نفت خام باشد، حاشیه کرک ناخالص منفی است.

قراردادهاي کرک اسپرد چگونه هستند؟

قراردادهای کرک اسپرد جهت کاهش ریسک شرکتـها و پاسخ به تغییرات تقاضاهای ایجاد شده و در دو اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ نوع «آتی و اختیاري» شناخته می‌شوند که در خصوص خرید مواد اولیه و فروش فرآورده استراتژی‌هایی را ارائه می‌دهند. به بیانی دیگر برای مثال در فصل زمستان نوع تولیدات و یا ورودی نفت خام را نسبت به میزان تولید تغییر می‌دهند.

انواع قراردادهای کرک اسپرد چه هستند؟

در ادامه به توصیح سه نوع از پر استفاده‌ترین قراردادهای کرک اسپرد اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ اختلاف قیمت یا (Spread) در معاملات چیست؟ می‌پردازیم:

• 1:1 این قرارداد به معنای خرید یک واحد نفت خام و فروش یک واحد فرآورده است مثل بنزین.
• 3:2:1 به معنی خرید سه واحد نفت، فروش دو واحد بنزین و یک واحد نفت سفید.
• 5:3:2 به معنای خرید پنج واحد نفت خام، فروش سه واحد بنزین و دو واحد نفت سفید است.

با این حساب پالایشگاه‌ها در صورتی از قرارداد آتی استفاده خواهند کرد که سود قابل توجهی داشته باشند و در غیر این‌صورت خرید و فروش خود را محدود به 1:1 می‌کنند که قرارداد «اختیار» نام می‌گیرد.

چرا در بلند مدت کرک اسپرد در سودآوری تاثیر زیادی نمی‌گذارد؟

کرک اسپرد میانگینی بین 80 الی 90 درصد سود دهی را تعیین می‌کند و مابقی را می‌توان به مقدار فروش، کیفیت محصولات، رقبا و غیره نسبت داد. درست است که افزایش تقاضا در نرخ کرک اسپرد تاثیر دارد و این موضوع به معنای فروش بیشتر است اما هر پالایشگاهي دارای ظرفیت معینی از تولید بوده و میزان قابل توجهی نفت کوره «زیان‌ده» تولید می‌کند که توسط عواملی مانند قیمت قطعات تعمیری، نرخ دستمزد، هزینه توزیع و خیلی از موارد دیگر مجبور به اعمال هزینه‌های بیشتری می‌شود که قابل چشم‌پوشی نیست. هرچند عدم نظارت بر شفافیت موارد اعلام شده مثل چگالی تولیدات، میزان تولیدات و غیره نیز می‌تواند یکی از عوامل این موضوع باشد.

تولیدات پالایشگاه‌‌ها چه فرآورده‌هایی هستند؟ تولیدات پالایشگاه به ترتیب سبک به سنگین عبارتند از: