آشنایی با بورس

بورس چیست؟ آشنایی با مفاهیم بورس

با سلام خدمت کاربران فروشگاه کتاب آرکان، آشنایی با مفاهیم بورس و پاسخ به سوال اساسی بورس چیست؟ عنوان این مقاله می باشد. برای آشنایی با مقدمات و مفهوم پایه بورس می توانید در این مقاله با ما همراه باشید. واژه بورس در اصل کلمه ای فرانسوی می باشد که در گذر زبمان و مانند سایر واژه های فرانسوی به فرهنگ لغات ایرانی راه یافته است و معنای لغوی آن کیف پول می باشد این کلمه مفهومی فراتر از کیف پول به خود گرفته و یکی از شاخص های اساسی اقتصاد کشور بشمار می آید. در ادامه به تحلیل اهمیت بورس می پردازیم.

بورس و مفهوم آن

فرض کنید شما برای عملی ساختن ایده یا فکری نیاز به پولی هنگفت دارید در این شرایط چه می کنید؟ یکی از بهترین کارهایی که میتوانید انجام دهید این است که با چند نفر شریک شوید. شاید اتفاقی درست به همین مانند در سطح کلان می افتاد بخش خصوصی و گاها دولت برای تامین اعتبار کارخانجات و طرح های خود روی به سمت بخش یا بخش های خصوصی دیگر می آورند و این شراکت از همین نقطه شروع می شود. پس از آنکه در کارخانه یا بنگاه اقتصادی شریک شدید به شما سندی تعلق می گیرد که به آن در اصطلاح سهم می گویند.

این سهم در ادبیات اقتصادی جزء اوراق بهادار محسوب می شود. اما اگر روزی خواستید این سهم را به فروش برسانید و یا شراکت خود را بهم بزیند تکلیف چیست؟ و چگونه می خواهید ارزش آن روز سهم خود را تشخیص دهید؟ شاید برای ارزش گذاری روی یک کارخانه و یا یک شرکت نیاز به تیم اقتصادی بزرگی باشد و کاری تقریبا دشوار که هزینه آن شاید از مقدار سهم شما هم فراتر رود!

برای حل این مشکل سازمانی تاسیس شده است به نام سازمان بورس اوراق بهادار که در آن سهام بر حسب عرضه و تقاضا روزانه قیمت گذاری می شوند و شما می توانید در آن جا سهام خود را به قیمت آن روز به فروش برسانید. در اصل این کار کارشناسی و ارزش گذاری روی شرکت ها توسط مجرب ترین تیم های اقتصادی انجام می شود و به صورت عرضه و تقاضا نمود پیدا می کند. اینجاست که توان پاسخ به این سوال که بورس چیست؟ و آشنایی با مفاهیم بورس می تواند به افزایش سرمایه شما به صورت حساب شده و مطمئن کمک نماید.

سرمایه گذاری با سرمایه محدود در بورس

اما دشواری کار اینجاست که اگر هر کسی برای اجرایی کردن ایده خود تصمیم به تاسیس شرکت سهامی عام بگیرد شاید روزانه بیش از صد ها شرکت سهامی عام وارد بورس شوند که این خود می تواند به اقتصاد لطمه های جدی بزند. پس چگونه می شود با پول اندک در صنعتی دلخواه سرمایه گذاری نمود؟ باز پاسخ این پرسش در بورس اوراق بهادار می باشد سرمایه گذار می تواند با بررسی صنایع مختلف و شناخت شرکت های مختلف در بورس به سرمایه گذاری در صنعت و شرکت دلخواه خود به هر میزان که مایل باشد بپردازد.

شاید زیبایی این حرکت در آن جا آشنایی با بورس آشنایی با بورس باشد که هر کس با هر سرمایه ای می تواند در صنعتی که شاید حضور فردی در آن احتیاج به پولی هنگفت دارد مشارکت کند. پس از گفتار بالا بر می آید اهمیت بورس اوراق بهادار در آن جا است که سرمایه های کوچک به سمت حرکت هایی بزرگ متمایل می شوند و پول در بخش خصوصی در جهتی که منافع ملی و شخصی را تامین می کند هدایت می شوند. همچنین هنگمی که کارخانجات و واحدهای اقتصادی دارای شرکای بیشتر و قویتری باشند به راحتی می توانند افزایش سرمایه دهند و در نتیجه هم سودآوری آن واحد افزونی خواهد یافت و هم در سطح کلان اقتصاد و صنعت کشور رشد بیشتری را تجربه خواهد کرد.

بورس معیاری برای افزایش رشد اقتصادی کشور

نسبت توسعه یک کشور با تعداد سهامداران آن رابطه مستقیمی دارد و در کشوری مانند ایالات متحده ساید بیشتر از 80 درصد مردم به نوعی سهامدار می باشند و در بورس سرمایه گذاری کرده اند. این نرخ در کشور ما طی سال های اخیر و اصلاح سیستم مدیریتی رشدی مطلوب را شاهد بوده و گاها اعدادی نزدیک به 10 درصد را نیز شنیده ایم. ولی آن چیز که مشخص است این است که جا برای کار و رشد بیشتر هنوز بسیار است. استقبال مردم و بخش خصوصی از سرمایه گذاری در بورس همان قدر که می تواند امیدوار کننده باشد همان میزان برای هر اهل تشخیصی می تواند نگران کننده باشد که اکگر فرهنگ سازی های لازم و آموزش های لازم به این افراد تازه وارد داده نشود دوباره شاهد حوادثی تلخ در بورس اوراق بهادار بشیم.

ریسک و لازمه های ورود به بورس

هرچند مسئولان امر از حوادث سالهای گذشته درس گرفتند و با آشنایی با بورس ورود شرکت های جدید به بورس روند عرضه و تقاضا را به سمت معقولی هدایت می کند و از رشد حبابی قیمت ها جلوگیری می کند ولی سرمایه گذاری در بورس مانند: هر فعالیت کلان دیگری نیاز به فرهنگ سازی و آموزش دارد و از آنجا که این دست سرمایه گذاری همانطور که اشاره شد نوعی شراکت می باشد بر تمامی سرمایه گذاران قدیمی تالار شیشه ای امروز واجب است تا برای ادامه موفقیت خود در این حرکت سرمایه گذاران جدید را به سمت آموزش های اصولی هدایت کنند. برای پاسخ به سوالات مطرح شده ( بورس چیست؟ ) در اختیار داشتن مجموعه های آموزشی همچون کتاب های آموزش بورس می تواند کاربردی باشد. برای مشاهده لیست کتاب های آموزش بورس روی لینک زیر کلیک نمائید.

با بورس استانبول آشنا شوید

بورس استانبول یکی از بورس های بزرگ جنوب شرق اروپاست که در سال ۲۰۱۳ و با ادغام بورس سهام استانبول، بورس طلای استانبول و بورس TurkDex که بورس قراردادهای مشتقه واقع در ازمیر ترکیه بود تشکیل گردید و تحت نام Borsa Istanbul به عنوان شرکتی با ساختار سهامی عام فعالان خود را با پذیرش و معامله انواع محصولات و دارایی های مالی و قراردادهای مشتقه آغاز نمود.

به گزارش اختصاصی "کالاخبر"، در واقع بورس استانبول را می توان بازاری متنوع با انواع محصولات در کلاس دارایی های مختلف مالی و کالایی ارزیابی کرد که به خوبی توانسته ضمن استقلال عملکرد هر یک از بازارها و ابزارهای معاملاتی، توازن و یکپارچگی بازار را به عنوان بازاری مستقل و چند بعدی حفظ و تداوم بخشد. ارتباطات موثر منطقه ایی و بین المللی با بازارهای بورسی بزرگ در دنیا، استفاده از فناوری های معاملاتی شرکت های صاحب نام و در عین حال توسعه فناوری های بومی در بستر تعاملی با تکنولوژی های روز و مشارکت شرکت های دانش بنیان در فرآیند توسعه و تکامل بورس از ویژگی های بورس استانبول است.

یکی از دلایل توفیق بازار بورس استانبول برقراری ارتباط موثر و عضویت در نهادهای بین المللی و تلاش برای ثبت و استقرار نهادهای جهانی بازار سرمایه در استانبول به عنوان مرکز مالی ترکیه و در نگاه وسیع تر منطقه است.

همچنین تلاش و توفیق در اخذ کرسی های بین المللی نظیر ریاست فدراسیون جهانی بورس ها و صدور آشنایی با بورس مجوز فعالیت برای شرکت های بزرگ کارگزاری بین المللی در بورس و ایجاد دفاتر بانک های خارجی و همکاری با نهادهایی همچون بورس فلزات لندن در استقرار انبارهای LME در ترکیه از جمله این تلاش هاست.

بازارها و محصولات

· بازار دارایی های مالی: سهام ، اوراق بهادار، صندوق های سرمایه گذاری، شاخص سهام، شاخص طلا، شاخص های مدیریت ریسک، قراردادهای شبه اختیار Warrant

· بازار بدهی: بازار متشکل اوراق بهادار با سود ثابت، و معاملات رپو (بازخرید)

· بازار مشتقه: آتی و اختیار تک سهم، آتی و اختیار شاخص، آتی ارز، آتی و اختیار طلا، پلاتین و نقره، مشتقه کالایی

بورس چیست؟ با انواع بورس آشنا شوید

بورس، کلمه ای که این روز های از اکثریت مردم شنیده می شود. اگر شما هم علاقه مند به بورس و سرمایه گذاری در آن هستید، ابتدا لازم است بدانید بورس چیست و انواع آن را بشناسید. برای آشنایی بیشتر شما با تعریف بورس، این مطلب مفید را تهیه کرده ایم و به شما پیشنهاد می کنیم تا انتهای مقاله وکیل پرس را مطالعه کنید.

ارائه مشاوره حقوقی دعاوی بورس از جمله خدماتی است که توسط گروه وکلای وکیل پرس ارائه می شود. در صورت نیاز به مشاوره حقوقی رایگان می توانید از مشاوره حقوقی وکیل بورس ما بهره مند شوبد. تنها کافی است با ما تماس بگیرید یا فرم مشاوره حقوقی را تکمیل و ارسال نمایید.

بورس چیست؟

به مکانی که در آن خرید و فروش صورت می‌گیرد، بازار می‌گویند. بازار هم می‌تواند بازار حضوری باشد و هم خرید و فروش به صورت اینترنتی انجام شود. در بازار حضوری فرد به صورت فیزیکی در محل خرید و فروش حاضر می‌شود و دارایی‌‌های خود یا دیگران اعم از زمین، خانه، ماشین و اموال دیگر را معامله کند.

در بازار اینترنتی همانطور که از نامش پیداست فرد به صورت غیر حضوری و از طریق اینترنت دارایی‌های مالی اسنادی خود اعم از اوراق مشارکت و سهام را خرید و فروش می‌کند. اگر مردم را از لحاظ اقتصادی به دو دسته تقسیم کنیم،

دسته اول شامل افرادی هستند که سرمایه و پس انداز خود را حفظ می‌کنند و هیچگاه وارد فعالیت‌های اقتصادی نمی‌شوند‌‌. دسته دوم نیز افرادی هستند که روش‌های فعالیت اقتصادی را می‌دانند اما برای انجام این فعالیت‌ها به سرمایه نیاز دارند. نظر مردم برای سرمایه‌گذاری با هم فرق دارد.

بعضی از آن‌ها دارای اهداف بلند مدت و برخی دیگر اهداف کوتاه مدت دارند. به بازاری که تمام اهداف و فعالیت‌های اقتصادی مردم را در مسیر سرمایه‌گذاری پوشش می‌دهد، بازار بورس و سرمایه می‌گویند.‌ حتما تا به حال از رسانه‌های مختلف درباره بورس و اصطلاحات مربوط به آن اخبار گوناگونی به گوشتان خورده است. برای آشنایی بیشتر با تعریف بورس، بازار بورس، تاریخچه بورس، انواع بورس و دلیل افزایش سرمایه گذاری در بورس، این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.

تعریف بورس چیست؟

به بازاری که مردم در آن دارایی‌های خود را خرید و فروش می‌کنند، بورس گفته می‌شود. در بازار بورس شرکت‌های سهامی عام، سهام خود را زیر نظر سازمان بورس عرضه می‌کنند و مردم با خرید این سهام می‌توانند در سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها سهیم و در کسب و کار آن شریک شوند.

افراد معمولی این امکان را دارند که سهمی بخرند که ارزش آن به اندازه پول آن‌ها باشد. ارزان‌ترین سهم شرکت‌های بورس ایران 500 هزار تومان می‌باشد‌.‌ برای آشنایی بیشتر با مفهوم بازار بورس آن را با یک مثال توضیح می‌دهیم. تصور کنید شما صاحب یک آشنایی با بورس فروشگاه مواد غذایی هستید و قصد با خرید جنس بیشتر و افزایش فروش سود خود را بالا برده و فروشگاه را گسترش دهید.

اما برای عملی کردن این فکر پول کافی ندارید. یکی از روش‌های پیاده سازی این ایده پیدا کردن شریک است‌. اگر ارزش فروشگاه صد میلیون تومان باشد. شریک نیز باید صد میلیون پول بیاورد و صاحب 50 درصد سهام فروشگاه شود.‌ با پول شریک اجناس فروشگاه را افزایش می‌دهید و از این به بعد هر چقدر سود کنید، نیمی از آن متعلق به شریک شما خواهد بود. بورس هم دقیقا مانند همین مثال است. وقتی از یک شرکت بورس خریداری می‌کنید، در واقع در سود آن شرکت سهیم هستید.

با تاریخچه بورس آشنا شوید

طبق تحقیقات کارشناسان اقتصادی تاریخچه بورس در کل جهان به قرن سیزدهم میلادی بر می‌گردد.‌ در آن سال‌ها بازرگان‌ها و آشنایی با بورس تاجران بلژیکی در میدان تربورس terberuze جلوی منزل واندر بورس یکی از اشراف زادگان آن دوران جمع می‌شدند و دارایی‌های خود را خرید و فروش می‌کردند.

البته در آن سال‌ها نظم و قاعده خاصی برای این کار وجود نداشت و هر فردی کالاهای مختلف را معامله می‌کرد. به مرور زمان تجمعات مردم در این میدان سامان گرفت و فقط دلال‌ها، صراف‌ها تجار اجازه معامله داشتند. سپس بورس‌ها قانونمند شدند و شرکت‌های سهامی به وجود آمد.

با پیدایش این شرکت‌ها میزان ضررهای مالی احتمالی تجار تا حدود زیادی کاهش می‌یافت. کشور‌های روسیه و هلند جزء اولین کشورهای موفق در تشکیل بازار بورس بودند. ایران نیز در سال 1315 کارشناسان بلژیکی و هلندی را برای فراهم آوردن مقدمات اولیه بورس به کشور دعوت کرد.

پس از چند سال وقفه بالاخره در سال 1345 قانون تشکیل بازار بورس ایران تصویب شد شد و بورس اوراق بهادار تهران به صورت قانونی تشکیل گردید. سرانجام در 15 بهمن سال 1346 بورس اوراق بهادار فعالیت خود را به طور رسمی آغاز نمود‌.

انواع بورس را می شناسید؟

تا اینجا توضیح دادیم که بورس چیست و انواع آن را نام می بریم. در این قسمت با بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار آشنا خواهید شد.

بورس کالا

در بازار بورس کالا، همواره کالاهای مشخصی به صورت فیزیکی به فروش می‌رسد. این بازار به صورت مداوم همیشه فعال است و کالاهایی مانند مواد اولیه صنایع، فلزات، زعفران، مواد خام، نفت، محصولات کشاورزی مانند گندم و غیره در آن معامله می‌شوند. هر بورس کالا به نام کالایی است که مورد معامله قرار می‌گیرد. به عنوان مثال می‌توان از بورس گندم یا بورس نفت یاد کرد. قیمت گذاری کالاهای موجود در بورس کالا توسط کارشناسان انجام می‌‌گیرد و این کالاها به صورت نسیه، نقد یا به صورت اوراق سلف به فروش می‌رسند.

بورس ارز

از نام بازار بورس ارز می‌توان فهمید که در این بازار پول‌ کشورهای دیگر مانند دلار، یورو وغیره خرید و فروش می‌شوند. بورس ارز در داخل ایران فعالیتی ندارد اما این نوع بورس در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته رشد چشمگیری داشته است.

بورس اوراق بهادار

دارایی‌های مالی مانند اوراق مشارکت، قراردادهای خرید و فروش، سهام و غیره در بازار بورس اوراق بهادار معامله می‌شود.‌ در واقع سهام شرکت‌های متفاوت در بورس اوراق بهادار عرضه می‌گردد. سرمایه گذار با خرید سهام این شرکت‌ها در کسب و کار و همچنین سود و زیان آن‌ها شریک می‌شوند. این نوع بورس به همه افراد این امکان را می‌دهد که در فعالیت‌های اقتصادی خرد و کلان سرمایه گذاری نمایند.

دلیل افزایش سرمایه‌ گذاری در بورس

امروزه سرمایه گذاری در بورس طرفداران زیادی پیدا کرده است.‌ به اعتقاد اکثر کارشناسان اقتصاد و بورس، سرمایه گذاری در این بازار به دلیل ریسک و نوسان کمتر، نتایج بهتری نسبت به سرمایه‌گذاری در بازارهای ارز یا طلا دارد. بازار بورس نهادی ساختار یافته و آشنایی با بورس یکی از ارکان مهم بازار سرمایه به شمار می‌رود.

جمع آوری سرمایه، شفافیت بازار، ایجاد رقابت، انتقال ریسک، کشف قیمت از کاربردها و مزایای دیگر بورس هستند که تمایل افراد را برای سرمایه گذاری در این بازار افزایش داده‌اند‌. داشتن دانش کافی و انجام تجزیه تحلیل‌های مناسب و اصولی تاثیر بسیار زیادی در کسب درآمد و موفقیت در بازار بورس دارد.‌ بازار بورس تحت حمایت قانون است و امن‌ترین مکان برای نگهداری سرمایه در برابر تورم می‌باشد.

سرمایه گذاری در بورس و خرید بورس اوراق بهادار از کاهش ارزش اقتصادی و از راکد ماندن پول جلوگیری می‌کند. یکی دیگر از مزایای مهم بورس امکان نقد شدن سریع سرمایه می‌باشد. در این مقاله شما را با مفهوم بازار بورس آشنا کردیم و در ادامه درباره تاریخچه شکل گیری بورس در جهان و ایران صحبت کردیم.

سپس درباره انواع بورس که شامل بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار است، توضیح دادیم و در نهایت به دلایل افزایش سرمایه گذاری در بورس و پرطرفدار شدن آن در بین مردم پرداختیم. امیدواریم با خواندن این مطلب اطلاعات کافی را کسب کرده باشید.

آشنایی با مفاهیم بورس و بازار سرمایه

شاید برای شما نیز زیاد پیش آمده باشد که در اخبار یا مقالات اقتصادی کلماتی چون بازار پول یا بازار سرمایه را شنیده باشید، اما تفاوت آن‌ها را به طور دقیق ندانید.

در علم مالی (Finance) تقسیم‌بندی اعتباری وجود دارد که برای تشریح دقیق‌تر پدیده‌های مالی و سرمایه‌گذاری به کار می‌رود و شاید در دنیای واقعی مصداق مشخص نداشته باشد. در این مقاله می‌خواهم در مورد این دو مفهوم و تفاوت‌های آن‌ها توضیح دهم.

بازار پول

در علم مالی اگر تامین مالی و سرمایه‌گذاری کم‌تر از یک‌سال باشد، در بازار پول اتفاق می‌افتد. نماد بازار پول بانک‌ها هستند که معمولاً سپرده‌ها کوتاه‌مدت یا کم‌تر از یک‌سال هستند و بانک تمایلی به وام‌های بلندمدت ( ۲۰ یا ۳۰ سال) ندارند. یک شرکت یا فرد حقیقی با دریافت وام، به بانک بده‌کار شده و پس از تسویه بدهی بانک، هیچ حقی نسبت به شرکت نخواهد داشت. در اصطلاح به این روش تامین مالی از طریق بدهی گفته می‌شود.

بازار سرمایه

اگر بخواهید تامین مالی بلند مدت باشد، باید به بازار سرمایه مراجعه کنید. نماد بازار سرمایه، بورس می‌باشد. در اصطلاح به این نوع تامین سرمایه، تامین سرمایه مبتنی بر حق مالی گفته می‌شود. در بازار سرمایه شما با ارائه سهام شرکت‌تان، سرمایه جذب کرده و نیاز مالی پروژه‌های‌تان را تامین می‌کنید.

مزیت‌های هر بازار

مهم‌ترین تفاوتی که در روش تامین سرمایه در بازار پول و سرمایه وجود دارد، بحث حق مالکیت در شرکت است. هنگامی که شما از بانک وام می‌گیرید پس از بازپرداخت بدهی خودتان، بانک هیچ حقی نسبت به شرکت نداشته، اما هنگامی که در بورس سهام خودتان را عرضه می‌کنید، در حقیقت بخشی از مالکیت شرکت را واگذار می‌کنید. اگر بیش از ۵۰ درصد سهام شرکت واگذار شود، آن‌گاه مالکیت شما بر شرکت از دست می‌رود و سهام‌داران می‌توانند در اداره شرکت دخالت کنند. البته مزیتی که تامین مالی در بازار سرمایه دارد، آن است که اگر برای شرکت شما مشکل مالی به وجود آید، شرکت تعهدی برای پرداخت سود به سهامداران ندارد و آن‌ها در سود و زیان با شما شریک‌اند. اما اگر از بانک وامی گرفته باشید، موظف به بازپرداخت اقساط هستید و در صورتی که توانایی باز پرداخت تسهیلات خودتان را نداشته باشید بانک می‌تواند از طریق قانونی اقدام و شما را مجبور به فروش دارایی‌ها و سرمایه‌های شرکت کند تا بدهی خودتان را تسویه نمایید.

دنیای امروز

در تعریف ابتدای مقاله گفته شد که بازار پول تامین مالی کوتاه‌مدت می‌کند و بازار سرمایه تامین مالی بلندمدت انجام می‌دهد. اما در عمل مشاهده می‌کنیم که بانک‌ها نیز وام‌های بلندمدت می‌دهند و گاهی در بورس نیز اوراق قرضه با سررسید یک‌ساله عرضه می‌شود. بنا بر این همان طور که گفته شد این تقسیم‌بندی اعتباری بوده و برای تشریح نظریه‌های اقتصادی کاربرد دارد. البته معمولاً در بازار سرمایه فرض است که سهام یک شرکت برای همیشه در اختیار سهام‌دارن خواهد بود و در نتیجه بازار سرمایه (بورس) نماد فعالیت‌های مالی بلندمدت است.

اوراق بهادار (Securities)

هر نوع ورق یا سندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک آن باشد. به بیان دیگر اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل و انتقال است. این اوراق از هر نوع آن شامل سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک که باشد، نوعی ارزش مالی را برای مالک آن به همراه دارد، هم‌چنین شرکت یا نهادی که اوراق بهادار آشنایی با بورس صادر می‌کند، به عنوان صادرکننده (توزیع‌کننده) شناخته می‌شود. این اوراق در بازار سرمایه به سه بخش کلی «اوراق بدهی»، «اوراق حقوق صاحبان سهام»، «ابزارهای مشتقه» تقسیم می‌شود.

اوراق بهادار نوعی ابزار مالی

همان طور که اشاره شد اوراق بهادار نوعی ابزار مالی است که یا موقعیت مالکیت فرد را در شرکت‌هایی که به طور عمومی در بورس معامله می‌شوند (سهام)، نشان می‌دهد، یا نشان‌دهنده نوعی رابطه‌ی طلب‌کاری از یک نهاد دولتی یا شرکت است (اوراق مشارکت) یا نماینده حقوق مالکیتی است که به صورت اختیار خرید یا فروش نمایش داده می‌شود. در واقع اوراق بهادار از هر نوع (سهام، اوراق قرضه و مشارکت یا اختیار معامله) که باشد، نوعی ارزش مالی را به نمایش می‌گذارد.

آشنایی با قوانین و مقررات بورس

بازار بورس به عنوان یکی از مناسب ترین ساز و کارها برای تأمین مالی شرکت های مختلف و هم چنین سرمایه گذارای افراد جامعه با سرمایه های خرد و کلان به شمار میرود که تا حد بسیار زیادی میتواند به عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک های اقتصادی به شمار برود. بورس سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان یک موسسه عمومی غیردولتی که دارای شخصیت حقوقی مستقل از اعضاء است میباشد و به دلیل الزام به فعالیت در یک چهارچوب شفاف و با نظارت دائمی و مستمر محل بسیار مساعدی برای تجمیع سرمایه های اندک به شمار میرود. این سازمان به دلیل ماهیت عملکرد خود مکلف به تبعیت از آشنایی با بورس قوانین و مقرراتی است تا نظم بازار سرمایه مختل نگردد.

مهم ترین قوانینی که بر بورس حاکم است عبارت است از: قانون بازار اوراق بهادار، قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی و قانون مبارزه با پولشویی. در هریک از این قوانین برای نهادهای مالی وابسته به بورس الزامات و تکالیفی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در نظر گرفته شده است.

نهادهای مالی فعال در بورس که زیر نظر سازمان بورس فعالیت دارند عبارتند از:

• شرکت های کارگذاری: کارگزار بورس نیز شخص حقوقی است که اوراق بهادار را به نام و به حساب دیگری و برای آنها معامله میکند و به نوعی واسطه بین خریداران اوراق بهادار به عنوان سرمایه گذاران این حوزه و فروشندگان است. کارگزاران به نمایندگی از خریداران اقدام میکنند فلذا کارمزد خدمات را نیز از ایشان دریافت می کنند. موسسین و سهام داران شرکت های کارگزاری میتوانند اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند و قانون برای هریک شرایطی را پیش بینی کرده است که از جمله آن میتوان به مواردی از قبیل تحصیل در رشته های خاص و تجربه کافی در حوزه های مالی، فقدان سهام داری در شرکت های مشابه، فقدان سابقه کیفری به ویژه در جرائم مالی، قرار نداشتن در لیست بدهکاران بانکی و تناسب میزان سهام داری با دارایی برای اشخاص حقیقی و سپری شدن حداقل بیش از دوسال از تأسیس شخص حقوقی و سپری شدن سه دوره مالی، نداشتن بدهی معوق به نظام بانکی، عدم سوء پیشینه کیفری مرتبط، دارا بودن سود عملیاتی قابل استناد به اسناد حسابرسی، عدم تغییرات در طی یک سال منتهی به درخواست و دریافت مجوزهای مورد نیاز و … برای اشخاص حقوقی اشاره کرد. شرکت های کارگزاری برای فعالیت در بورس مستلزم مجوزهایی هستند که در موارد متعد قانونی به آنها اشاره شده است.
• سبدگردان: سبدگردان‌ها طبق قانون بازار اوراق بهادار شخصیت‌های حقوقی هستند در جهت مدیریت دارایی اشخاص، با استفاده از مشاوران متخصص، که با سرمایه گذاران قراردادهای مشخصی منعقد میکنند و در راستای آشنایی با بورس این قراردادها به خرید و فروش یا حفظ و نگهداری سهام و اوراق بهادار میپردازند. اشخاص حقوقی که میخواهند در قالب سبدگردان فعالیت کنند باید مجوزهای لازم را از سازمان بورس دریافت دارند. براساس دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان برای اینکه بتوان به فعالیت در این راستا اقدام کرد چه قصد تأسیس شرکت سبدگردان وجود داشته باشد چه به دنبال تبدیل باشیم مستلزم استفاده از خدمات حسابرسان رسمی است. در سبدگردانی اختصاصی مجموع دارایی‌های موضوع سبدگردانی(اعم از وجه نقد،سهام، اوراق خزانه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق سکه بهار آزادی و …) است که به مشتری معینی تعلق دارد.
• صندوق های سرمایه گذاری: نهاد مالی است که کمک میکند تا اشخاصی که به صورت غیرمستقیم خواهان سرمایه گذاری در بورس هستند از این امکان برخوردار شوند. صندوق سرمایه گذاری آمیزه ای از سهام، اوراق بهادار و اوراق مشارکت است. صندوق های سرمایه گذاری به عنوان مدیران حرفه ای دارایی ها شناخته میشوند چرا که رقابت حرفه ای این صندوق ها با یکدیگر در جذب سرمایه گذار موجب میشود از تحلیلگران متخصص و مجرب برای انجام وظایف خود بهره بگیرند و از آنجا که بخشی از دارایی های این صندوق ها طبق قانون الزاما در قالب سپرده های بانکی و اوراق مشارکت است فلذا این تنوع گرایی دارایی موجب میشود تا ریسک سرمایه گذاری تا حدود بسیار زیادی کاهش پیدا کند. توجه به این نکته نیز ضروری است که این صندوق ها تحت نظارت مستمر سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارند. صندوق های سرمایه گذاری براساس ترکیب دارایی شان، انواع مختلفی دارند.
• شرکت های مادر (هلدینگ): شرکت هایی که به دنبال نوعی هم افزایی از طریق سرمایه گذاری در شرکت های سرمایه پذیر هستند و در ماده ۴ آیین نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار شناسایی شده اند. این شرکت ها در واقع گروهی از شرکت های فعال در زمینه ها و صنایع مشابه یا مشابه در کارکرد هستند و به دنبال ایجاد یک فضای مساعد در حیطه مشخصی برای خود هستند.

رسیدگی به تخلفات و شکایات در بورس

یکی از موضوعاتی که پرداختن به آن در بحث بورس و به صورت کلی بازارهای مالی ضروری است موضوع حل اختلافات در این حوزه هاست. به ویژه آنکه پیش بینی میشود در موقعیت های مختلفی از حدود وظایف و اختیارات قانونی تخطی و تخلفاتی صورت پذیرد. اینکه در مواقع بروز تخلف کدام نهاد و مرجع صلاحیت رسیدگی دارد و این رسیدگی تابع چه خصایص و ویژگی هایی است نیز بسیار حائز اهمیت است. شکل گیری اختلاف به دلیل تضاد منافعی که ایجاد آن دور از تصور نیست امری قابل پیش بینی است و در دعاوی بورسی اظهارنظر افراد متخصص و مجرب میتواند راه حل هایی را ارائه دهد که در حقوق اقتصادی اصطلاحاً به عنوان تصمیمیات کارآمد شناخته میشوند و شاید در راستای همین رویکرد نیز هست که قانون گذار مراجع اختصاصی را برای چنین اختلافاتی پیش بینی کرده است تا حدودی زمینه رسیدگی های تخصصی را فراهم آورد. موضوع دیگری که نباید از نظر دور نگه داشت مسئله اهمیت سرعت در رسیدگی است چرا که در دعاوی مالی و دعاوی بازرگانی اینکه اختلاف سریع و موثر حل گردد بر موضوعات دیگر ارجحیت دارد.

مراجع رسیدگی کننده:

مستند به بند ۱۱ ماده هفت قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران که در آن اتخاذ تدابیر ضروری و انجام اقدامات لازم به منظور حمایت از حقوق و منافع سرمایه گذاران در بازار اوراق بهادار را مشخصاً از وظایف هیأت مدیره سازمان بورس قرار دانسته است و ماده ۲۵ قانون ارتقاء نظام اداری و مقابله با فساد که دستگاهها را برای ایجاد یک سامانه جهت ساماندهی و پذیرش غیرحضوری شکایات موظف نموده؛ گروه پاسخگویی به شکایات سازمان بورس و اوراق بهادار بیش از ده سال است که با دستور هیأت مدیره سازمان بورس در راستای پاسخ به سوالات و شکایات سرمایه گذاران و سهام داران ایجاد شده است که باید تمامی شکایاتی که به سازمان بورس ارسال میشود را بررسی و با استفاده از سازو کارهای سامانه سمتا به آنها رسیدگی و گزارش های تفصیلی در این خصوص نیز تدارک ببیند. این گروه با هدف رسیدگی به شکایات و ارائه حمایت های قانونی لازم به کلیه فعالان بورس از جمله سهام داران و سرمایه گذاران که حتی شامل تلاش برای توسعه دانش حقوقی این گروهها نیز هست. یکی از مهم ترین وظایف این گروه این است که علاوه بر استفاده و تلاش در جهت همسویی با استانداردهای جهانی که از سوی فدراسیون جهانی بورس ها و سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار ارائه میشود پیشنهادات خود را برای ارتقای نظام حقوقی و بهبود قوانین حوزه بورس نیز ارائه کند.

ثبت شکایت در این خصوص باید از طریق https://shekayat.seo.ir/ انجام پذیرد. از طریق این سامانه هر شخص حقیقی یا حقوقی میتواند شکایات خود را از همه فعالان بازار بورس به سازمان اعلام کند . متقاضی باید مشخص کند که قصد شکایت از چه نهادی را دارد مثل نهاد مالی غیرکارگذار، ناشر اوراق بهادار، کارگزار، تشکل خود انتظام و … و از طرفی ممکن است شکایت مربوط به شکایت ثبت شده پیشین باشد و به اصطلاحاً توضیح آن محسوب گردد. هرگاه کد رهگیری اتمام مراحل شکایت به شاکی ارائه شود به این معناست که شکایت وی به خوبی ثبت شده و از سوی وی قابل پیگیری خواهد بود.

کمیته رسیدگی و پیگیری تخلفات نیز یکی دیگر از زیر مجموعه های معاونت حقوقی بورس است که مهم ترین وظیفه ای که دنبال میکند رسیدگی به تخلفات و به تعبیری ایفای وظیفه نظارتی سازمان بورس در رعایت و اجرای قوانین در این حوزه است. مهمترین سندی که این نهاد در رسیدگی ها به آن متوسل میشود عبارت است از “دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اشخاص موضوع ماده ۳۵ قانون بازار و اوراق بهادار ج.ا.ا و دیگر اشخاص تحت نظارت سازمان” که بر مبنای آن در تمام رسیدگی ها مکلف به ثبت و ضبط الکترونیکی روند رسیدی است. صلاحیت این کمیته عام است و رسیدگی آن دو مرحله ای است، بدین ترتیب که در مرحله اول هیأت رسیدگی به تخلفات به موضوع رسیدگی مینماید و این رسیدگی در هیأت مدیره سارمان بورس قابل تجدیدنظرخواهی است.

خدمات حقوقی بورسی که میتواند از سوی موسسه حقوقی بیان امروز ارائه شود دو محور اساسی را در بر میگیرد: